Ποιες προσαρμογές χρειάζονται τα θαλασσινά λόγω της κλιματικής αλλαγής
Καθώς η κλιματική αλλαγή είναι πλέον μια αδιαμφισβήτητη πραγματικότητα και οι θερμοκρασίες των ωκεανών αυξάνονται, νέα θαλάσσια είδη κατακτούν τα ύδατα της Νέας Αγγλίας, ενώ παραδοσιακά είδη όπως ο γάδος και ο αμερικανικός αστακός εμφανίζουν μείωση ή μετακινούνται προς τα βόρεια. Η Kate Masury, εκτελεστική διευθύντρια της μη κερδοσκοπικής οργάνωσης Eating With the Ecosystem, προωθεί την εισαγωγή αυτών των νέων «νικητών του κλίματος» στην τοπική αγορά θαλασσινών, όπως το μπλε καβούρι, το ισπανικό σκουμπρί και το γκρίζο σκαντζόψαρο, τα οποία έχουν καλύτερη προσαρμογή στις αυξανόμενες θερμοκρασίες των νερών. Όπως αναφέρει το Bloomberg, η Kate Masury προσπαθεί να αναπτύξει μια βιώσιμη κουλτούρα θαλασσινών που να συνδυάζει την προστασία του περιβάλλοντος με την υποστήριξη των τοπικών αλιευτικών κοινοτήτων. Ωστόσο, η μετάβαση αυτή δεν είναι εύκολη. Οι καταναλωτές συχνά διστάζουν να δοκιμάσουν τα λιγότερο γνωστά θαλασσινά λόγω αβεβαιότητας σχετικά με τη γεύση ή τη διαδικασία μαγειρέματος, ενώ τα εστιατόρια και τα παντοπωλεία προτιμούν να προμηθεύονται σταθερά, όλο το χρόνο προϊόντα, κάτι που τα νέα αυτά είδη δεν μπορούν πάντα να προσφέρουν λόγω εποχιακών περιορισμών. Δείτε επίσης: Η Danone αποκτά πλειοψηφικό ποσοστό στην Kate Farms Για να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες, η Masury ξεκίνησε το 2021 ένα πιλοτικό πρόγραμμα με τη συμμετοχή δέκα εστιατορίων του Rhode Island, τα οποία προμηθεύτηκαν 12 θαλάσσια είδη που χρησιμοποιούνται σπάνια. Η ανατροφοδότηση έδειξε τόσο θετικά όσο και αρνητικά αποτελέσματα, όπως οι δυσκολίες των σεφ με πιο σκληρά ψάρια, όπως το γκρι σκανδαλόψαρο ή το ζωντανό μπλε καβούρι. Αναφέρθηκε επίσης ότι οι συγκρίσεις μεταξύ άγνωστων και γνωστών θαλασσινών οδήγησαν σε μεγαλύτερη αποδοχή από τους καταναλωτές. Η προώθηση των “νικητών του κλίματος” στην αγορά θαλασσινών θα απαιτήσει περισσότερη ευαισθητοποίηση, κανονιστική ευελιξία για τις νέες αλιευτικές μεθόδους και ενίσχυση των υποδομών επεξεργασίας. Οι καταναλωτές μπορούν να συμβάλουν σημαντικά, ζητώντας αυτά τα είδη στις τοπικές ιχθυαγορές, κάτι που θα ενισχύσει τη ζήτηση και θα παρακινήσει τους προμηθευτές να τα αποθηκεύουν συχνότερα. Η προσαρμογή των μενού και των αλυσίδων εφοδιασμού ώστε να αντανακλούν τις μεταβολές στα ωκεάνια οικοσυστήματα μπορεί να συμβάλει στην προστασία των περιφερειακών αλιευτικών οικονομιών από την κλιματική αλλαγή και να μειώσει το περιβαλλοντικό αποτύπωμα των θαλασσινών. Ωστόσο, η δημιουργία μιας νέας διατροφικής κουλτούρας γύρω από τα κλιματικά προσαρμοσμένα είδη θα απαιτήσει συνεργασία σε όλη την αλυσίδα εφοδιασμού – από τους αλιείς και τους μεταποιητές μέχρι τους σεφ, τις ρυθμιστικές αρχές και τους καταναλωτές. Μπορεί να σας ενδιαφέρει: Η Κλιματική αλλαγή έχει επιπτώσεις στην παγκόσμια παραγωγή κρασιού
Τα Blackout μπορούν να συμβούν οπουδήποτε;
Το ερώτημα αν θα μπορούσε να συμβεί το ίδιο και σε άλλες χώρες προέκυψε στη Γηραιά Ήπειρο, μετά την πρόσφατη μεγαλύτερη διακοπή ρεύματος στην Ευρώπη των τελευταίων 20 ετών που προκάλεσε χάος για τους κατοίκους της Ισπανίας, της Πορτογαλίας και περιοχών της Γαλλίας. Οι υπεύθυνοι διαχειριστές των ενεργειακών συστημάτων έχουν διαβεβαιώσει ότι τέτοιες διακοπές ρεύματος μεγάλης κλίμακας είναι εξαιρετικά σπάνιες και ότι τα ευρωπαϊκά δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας είναι σταθερότερα στον κόσμο. Οι ειδικοί ωστόσο, στον τομέα της ενέργειας προειδοποιούν ότι κανένα δίκτυο δεν είναι απρόσβλητο. Ο καθηγητής Τζιανζόνγκ Γου, διευθυντής της σχολής μηχανικών του Πανεπιστημίου του Κάρντιφ, δήλωσε στον Guardian ότι οι διακοπές ρεύματος «μπορούν να συμβούν οπουδήποτε». Η ανώτερη διευθύντρια της Energy Systems Catapult, Σαρμαλί Τζαγιαμάχα του Ηνωμένου Βασιλείου δηλώνει επίσης: «Κανένα σύστημα δεν μπορεί να είναι 100% ανθεκτικό», επομένως οι κίνδυνοι «πρέπει να εξισορροπούνται με την προθυμία μας να πληρώσουμε για τη μείωση τους». Σημειώνεται ότι οι μεγάλες καταρρεύσεις του συστήματος ηλεκτρικής ενέργειας οφείλονται συχνά σε παράγοντες που είναι δύσκολο να προβλεφθούν ή να ελεγχθούν. Τα ακραία πλέον καιρικά φαινόμενα και οι φυσικές καταστροφές, οι απρόσμενες καταιγίδες, οι καύσωνες και οι σεισμοί μπορούν να προκαλέσουν καταστροφικές ζημιές σε κρίσιμες εθνικές υποδομές. Οι κεραυνοί και οι ηλιακές εκλάμψεις επίσης μπορεί να προκαλέσουν ζημιές σε ζωτικό εξοπλισμό, κρίσιμης σημασίας υποσταθμούς και ηλεκτροφόρα καλώδια για τη διατήρηση της σταθερότητας του δικτύου. Παρότι τις πρώτες αναφορές που απέδωσαν τη διακοπή ρεύματος στην Ισπανία σε ένα «σπάνιο ατμοσφαιρικό φαινόμενο» λόγω μιας ξαφνικής αλλαγής της θερμοκρασίας, που ενδέχεται να αποσταθεροποίησε το δίκτυο, η διαχειριστής του δικτύου, Red Eléctrica, απέρριψε αργότερα την εκδοχή αυτή. Υπενθυμίζεται ότι οι περισσότερες διακοπές ρεύματος, λόγω φυσικών καταστροφών εντοπίζονται ευκολότερα, ενώ ο κίνδυνος τέτοιων φαινομένων αυξάνεται με την κλιματική αλλαγή, επιτείνοντας τη συχνότητα και τη σοβαρότητά τους. Επί παραδείγματι, στην πολιτεία του Τέξας των ΗΠΑ, μια σειρά από τρεις χειμερινές καταιγίδες στις αρχές του 2021 προκάλεσαν το πάγωμα αιολικών πάρκων και σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από φυσικό αέριο, αφήνοντας 4,5 εκατομμύρια νοικοκυριά και επιχειρήσεις χωρίς ρεύμα. Δείτε επίσης: Αλλαγές της Meta για τους ανήλικους χρήστες Ωστόσο ορισμένες διακοπές ρεύματος οφείλονται σε ανθρωπογενείς παράγοντες. Η Σ. Τζαγιαμάχα επεσήμανε ότι «γεωπολιτικοί παράγοντες και κυβερνοεπιθέσεις έχουν τη δυνατότητα να προκαλέσουν σημαντικές διακοπές στο δίκτυο και ότι το ανθρώπινο λάθος μπορεί επίσης να διαδραματίσει κάποιο ρόλο». Παρότι μετά τη διακοπή ρεύματος στην Ιβηρική χερσόνησο κακόβουλοι κρατικοί παράγοντες ισχυρίστηκαν ανθρώπινη παρέμβαση, η Red Eléctrica έσπευσε να υπογραμμίσει ότι δεν υπήρχαν ενδείξεις επίθεσης. Προφανώς, ο κίνδυνος κυβερνοεπίθεσης στην όποια υποδομή «δεν είναι επιστημονική φαντασία», σύμφωνα με τον ολλανδό εμπειρογνώμονα σε θέματα κυβερνοασφάλειας Ντέιβ Μάσλαντ, ο οποίος αναφερόμενος στις επιθέσεις της Ρωσίας στο σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας της Ουκρανίας το 2015 και το 2016, και στην αποτυχημένη απόπειρα μετά την εισβολή της το 2022 σημειώνει: «Οι επιθέσεις στην παροχή ηλεκτρικού ρεύματος είναι πιθανές και έχουν ήδη προκαλέσει διακοπές στο παρελθόν». Ένα άλλο βασικό ερώτημα παραπέμπει στον ρόλο που ενδέχεται να διαδραμάτισαν οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στην κατάρρευση του συστήματος. Το ηλεκτρικό σύστημα της Ισπανίας υπέστη δύο σημαντικές απώλειες παραγωγής στην ηλιόλουστη νοτιοδυτική περιοχή της χώρας μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα, που ενδέχεται να αποσταθεροποίησαν τη σύνδεση του δικτύου μεταξύ Ισπανίας και Γαλλίας και να οδήγησαν τελικά στην πλήρη συνολική απώλεια ισχύος. Συγκεκριμένα ένα δίκτυο ανανεώσιμων πηγών ενέργειας είναι πιο δύσκολο να λειτουργήσει από ένα δίκτυο που σχεδιάστηκε αρχικά με βάση μεγάλους σταθμούς παραγωγής ενέργειας από άνθρακα, φυσικό αέριο και πυρηνική ενέργεια. Οι σταθμοί αυτοί διαθέτουν περιστρεφόμενες τουρμπίνες που δημιουργούν αδράνεια στο σύστημα, η οποία βοηθά στη διατήρηση της συχνότητας του δικτύου στα 50Hz περίπου. Εφόσον οι αιολικοί και οι ηλιακοί σταθμοί δεν δημιουργούν αδράνεια στο δίκτυο, σε περιόδους υψηλής παραγωγής ανανεώσιμων πηγών ενέργειας μπορεί να είναι πιο δύσκολο να διατηρηθεί σταθερή η συχνότητα σε περίπτωση ξαφνικής διακοπής της παροχής ρεύματος. Το σύστημα οδηγείται σε κατάρρευση όταν μια σημαντική διακύμανση στη συχνότητα προκαλέσει την αυτόματη αποσύνδεση των γεννητριών. Σημειώνεται εδώ ότι η μετάβαση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας προφανώς θα απαιτήσει από τις εταιρείες δικτύου να επενδύσουν σε τεχνολογίες σταθεροποίησης του δικτύου, προετοιμαζόμενες για το απρόβλεπτο, όταν συνδυασμός ακραίων παραγόντων μπορεί να προκαλέσει μια καταστροφική αλυσιδωτή βλάβη. Ας θυμηθούμε ότι τον Αύγουστο του 2019, το Ηνωμένο Βασίλειο υπέστη τη μεγαλύτερη διακοπή ρεύματος της τελευταίας δεκαετίας, αφήνοντας σχεδόν 1 εκατομμύριο ανθρώπους σε Αγγλία και Ουαλία χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα και εκατοντάδες ανθρώπους εγκλωβισμένους σε τρένα για έως και εννέα ώρες, η οποία προκλήθηκε μετά από κεραυνό που χτύπησε ένα κύκλωμα μεταφοράς βόρεια του Λονδίνου, προκαλώντας διακοπή λειτουργίας δύο γεννητριών ηλεκτρικού ρεύματος που απέχουν μεταξύ τους περισσότερα από 100 μίλια, με διαφορά λίγων δευτερολέπτων. Σημειώνεται ότι οι κεραυνοί είναι συνήθη φαινόμενα, ενώ αποδεικνύεται ότι δεκάδες μικρές γεννήτριες και μπαταρίες στην προκειμένη περίπτωση χρησιμοποιούσαν λανθασμένες ρυθμίσεις ασφαλείας, καθιστώντας αδύνατη για τον διαχειριστή την αποφυγή της διακοπής του ρεύματος. Αυτό παραπέμπει στο ότι μόνο ο συνδυασμός παραγόντων μπορεί να προκαλέσει μεγάλης κλίμακας διακοπή ρεύματος και να αποδειχθεί άκρως καταστροφικός. Μπορεί να σας ενδιαφέρει: Η Κλιματική αλλαγή έχει επιπτώσεις στην παγκόσμια παραγωγή κρασιού
Η Κλιματική αλλαγή έχει επιπτώσεις στην παγκόσμια παραγωγή κρασιού
Την τελευταία δεκαετία, κρασιά κορυφαίας ποιότητας παράγονται στις πιο απρόσμενες περιοχές. Οι αγγλικοί αφρώδεις οίνοι γνωρίζουν διεθνή επιτυχία, καθώς η άνοδος της θερμοκρασίας ωθεί την παραγωγή σε βορειότερα γεωγραφικά πλάτη, ενώ ακόμη και τα λευκά κρασιά από τη Σουηδία κάνουν δυναμική είσοδο στη σκηνή. Οι ειδικοί προβλέπουν ότι περιοχές, όπως το Γιόρκσαϊρ στο Ηνωμένο Βασίλειο θα μπορούσαν να παράγουν εξαιρετικής ποιότητας κρασιά, έως τα τέλη του αιώνα, λόγω των αλλαγών στις θερμοκρασίες και στις βροχοπτώσεις. Πρόσφατη έκθεση με τίτλο Fine Wines and Restaurants Market Monitor αναφέρει ότι το Hull θα μπορούσε να είναι γνωστό για το cabernet sauvignon του μέχρι το 2100, καθώς το Μπορντό φαίνεται να αντιμετωπίζει δύσκολα τις νέες συνθήκες και η βόρεια Αγγλία γίνεται πλέον σημείο αναφοράς. Σύμφωνα με την έκθεση, «Η κλιματική αλλαγή ξανασχεδιάζει τον παγκόσμιο χάρτη του κρασιού», προβάλλοντας τη Δανία και άλλες βόρειες περιοχές ως ανερχόμενες δυνάμεις με ηπιότερα κλίματα και μεγαλύτερες καλλιεργητικές περιόδους. Επιπρόσθετα, η Βιρμανο-αμερικανίδα σομελιέ Οτάρα Πάιν που δραστηριοποιείται μέσω της Wine Garage στην Μπανγκόκ, εκτιμά ότι η Κίνα θα καταστεί σημαντική οινοπαραγωγός δύναμη, από περιοχές όπως η Ningxia και το Yunnan. Αντίστοιχα, στις ΗΠΑ, ξεχωρίζουν νέα οινικά hotspots, όπως η Βιρτζίνια, το Μέριλαντ και το Λονγκ Άιλαντ. Δείτε επίσης: Απώλεια δυναμικής για την Tesla – Αυξάνεται η προτίμηση σε τεχνολογικές μετοχές & ETFs Παρατηρούμε ότι αναδύονται νέες περιοχές, ενώ παραδοσιακοί οινικοί προορισμοί υφίστανται πιέσεις. Το Μπορντό, για παράδειγμα, δυσκολεύεται να διατηρήσει τη σταθερή παραγωγή εμβληματικών κρασιών λόγω της ξηρασίας, της υπερβολικής ζέστης και των συντομότερων εποχών ωρίμανσης. Μάλιστα το 2024, η παραγωγή κρασιού στην περιοχή σημείωσε χαμηλό ρεκόρ, εξαιτίας του παγετού και της εξάπλωσης του ωιδίου, ενώ, στο Chablis, η σοδειά μειώθηκε κατά 60% λόγω ακραίων καιρικών φαινομένων. Η προσαρμογή είναι ένας τρόπος αντιμετώπισης, η οποία προσλαμβάνει είτε τον χαρακτήρα της πρώιμης συγκομιδής, είτε της ανθεκτικότερης καλλιεργούμενης ποικιλίας, είτε της άσκησης πίεσης για μεταρρυθμίσεις στους κανόνες ονομασίας για μεγαλύτερη ευελιξία. Σημειώνεται επίσης ότι ακόμη και στη νότια Ευρώπη, οικογενειακοί αμπελώνες εξετάζουν τη βιωσιμότητα της καλλιέργειας. Μια νέα εποχή διαφαίνεται. Σταφύλια όπως το cabernet sauvignon μπορεί να ευδοκιμήσουν μακριά από την παραδοσιακή τους βάση. Κρασιά με υπογραφή από τις εμβληματικές περιοχές φαίνεται να απειλούνται από την κλιματική αλλαγή, όπως κάποια κλασικά προϊόντα, η μουστάρδα Ντιζόν ή το τυρί Γκούντα. Η Οτάρα Πάιν ισχυρίζεται ωστόσο ότι οι αλλαγές δεν συνεπάγονται απαραίτητα εξαφάνιση, αλλά περισσότερο μια μεταμόρφωση. Έτσι η Βουργουνδία και η Napa Valley θα συνεχίσουν να παράγουν εξαιρετικά κρασιά, παρότι ενδέχεται να είναι διαφορετικά από τα γνώριμα cabernet ή pinot noir. Ήδη, νέες ποικιλίες και υβρίδια καλλιεργούνται σε Ευρώπη και ΗΠΑ. Σε περιοχές όπου άλλοτε δεν ευδοκιμούσαν σταφύλια, όπως το chardonnay ή το syrah, έχουν πλέον τη δυνατότητα να παράγουν. «Υπάρχουν τόσα μέρη, όπου μπορείς να φτιάξεις εξαιρετικό κρασί και να εκφράσεις τόσο το terroir, όσο και τη φιλοσοφία των ανθρώπων που το δημιουργούν…Υπάρχουν πολλά μονοπάτια μπροστά μας». Μπορεί να σας ενδιαφέρει: Επιστρατεύονται δορυφόροι για να παρακολουθούν την υγεία των κοραλλιογενών υφάλων
Επιστρατεύονται δορυφόροι για να παρακολουθούν την υγεία των κοραλλιογενών υφάλων
Πολλές είναι οι μέθοδοι που εφαρμόζουν οι επιστήμονες για να διατηρήσουν τους πολύτιμους κοραλλιογενείς υφάλους, οι οποίοι απειλούνται από την κλιματική αλλαγή. Με υποβρύχια ηχεία που αναπαράγουν ήχους υγιών κοραλλιών ενθαρρύνοντας τις προνύμφες να αποικήσουν σε υποβαθμισμένους υφάλους, με βιταμίνες για την επιβίωση και ανάπτυξη των κοραλλιών και με την εκτροφή τους για να γίνουν πιο ανθεκτικά στις ακραίες θερμοκρασίες… Ο Ντέιβιντ Ι. Καράσκο Ριβέρα από το Τμήμα Περιβάλλοντος και η ερευνητική ομάδα του Πανεπιστημίου του Κουίνσλαντ στην Αυστραλία (UQ) και μελέτησαν χιλιάδες εικόνες από μελέτες πεδίου και δορυφόρους που καταγράφηκαν από τον ύφαλο Ήρων σε διάστημα 20 ετών. Με τα βάση τα διαθέσιμα δεδομένα κατάφερε να εκτιμήσει και να χαρτογραφήσει πόση άμμος, πέτρες και κοράλλια υπήρχαν στις περιοχές. Υπογράμμισαν δε ότι η κατανόηση της συνολικής κατάστασης του υφάλου σε βάθος χρόνου είναι ζωτικής σημασίας για τη λήψη κατάλληλων αποφάσεων διατήρησης και διαχείρισης, τονίζοντας, μάλιστα, ότι τα προερχόμενα από έρευνα πεδίου στοιχεία έχουν ερευνήσει μόλις το 0,1% της πραγματικής έκτασης των υφάλων. «Αυτό είναι σαν να ολοκληρώνεις μια αξιολόγηση ολόκληρου του σώματος κοιτάζοντας μόνο ένα μέρος του δακτύλου σου», σημείωσαν. Προφανώς η χρήση δορυφόρων δίνει τη δυνατότητα στους ερευνητές να παρατηρούν διαρκώς τους υφάλους και να εντοπίζουν τις αλλαγές στο περιβάλλον τους, ανεξάρτητα από τα σημεία που επισκέπτονται. Ο συνδυασμός των δύο αυτών πρακτικών επέτρεψε τη δημιουργία ενός ετήσιου χάρτη σύνθεσης των υφάλων. Οι επιστήμονες επεσήμαναν ότι οι δορυφορικές εικόνες δεν πρόκειται να αντικαταστήσουν πλήρως τα δεδομένα πεδίου, ωστόσο λόγω μεγέθους και απόστασης πολλών υφάλων και λόγω των περιορισμών χρηματοδότησης της έρευνας και των καιρικών συνθηκών η επιτόπια μελέτη δεν είναι εύκολη. Δείτε επίσης: Το φυσικό μεταλλικό νερό Βίκος συμμετέχει ως επίσημος χορηγός στο Navarino Challenge Η μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Remote Sensing αναφέρει: «Οι αλλαγές στην κοραλλιογενή κάλυψη μπορούν να λειτουργήσουν ως δείκτης τροχιών ανάκαμψης ή/και παρακμής, παρέχοντας πληροφορίες για τη συνολική υγεία των κοραλλιογενών υφάλων, ενώ παράλληλα υπολογίζονται εύκολα στο πεδίο. Παρ’όλα αυτά, οι μελέτες παρακολούθησης οικοσυστημάτων χρησιμοποιούν γενικά δεδομένα πεδίου που αντιπροσωπεύουν λιγότερο από το 1% της επιφάνειας ενός υφάλου». Επίσης οι μελέτες στο πεδίο συνήθως διεξάγονται έπειτα από περιστατικά λεύκανσης, ή ασθενειών, οπότε υπάρχει περιορισμένη κατανόηση των μακροπρόθεσμων τάσεων στη δυναμική των κοραλλιών. Έτσι, η χρήση δορυφόρων κρίνεται εξαιρετικά βοηθητική για την παρακολούθηση της υγείας των κοραλλιών ακόμη και πριν την εκδήλωση κάποιας διαταραχής. Σύμφωνα με την έκθεση: «Σε συνδυασμό με λεπτομερείς πληροφορίες από την έρευνα πεδίου, η τηλεπισκόπηση ενισχύει την ικανότητά μας να κατανοούμε και να διαχειριζόμαστε τα οικοσυστήματα των κοραλλιογενών υφάλων. Αυτό το ολοκληρωμένο πλαίσιο παρέχει μια ευρεία προσέγγιση για την παρακολούθηση της υγείας των υφάλων, με επακόλουθα στις στρατηγικές διατήρησης και διαχείρισης που εφαρμόζονται σε άλλα συστήματα υφάλων.» Όπως ισχυρίζεται ο Κρις Ρολφσέμα, επικεφαλής του προγράμματος παρατήρησης στον ύφαλο Ήρων, «όπως κοιτάζουμε τον εαυτό μας στον καθρέπτη καθημερινά και εντοπίζουμε μικρές αλλαγές στην εμφάνισή μας όταν είμαστε άρρωστοι, το ίδιο συμβαίνει και με τον ύφαλο, πρέπει να τον βλέπουμε τακτικά για να παρατηρούμε αλλαγές». Έτσι, μελετάται πληρέστερα ο φυσιολογικός κύκλος του περιβάλλοντος και ανιχνεύεται αν κάποιος άλλος παράγοντας οδηγεί σε αλλαγές, στην κάλυψη και το χρώμα των κοραλλιών. «Οι δορυφόροι μας επιτρέπουν να το κάνουμε αυτό με ακρίβεια 59-81% ανάλογα με τις περιβαλλοντικές συνθήκες.» Μπορεί να σας ενδιαφέρει: Στρατηγική συνεργασία του ΤΙΤΑΝ με την “Investing For Purpose”
Η φουτουριστική πόλη Neom στη Σαουδική Αραβία μπορεί να μεταβάλει τα καιρικά φαινόμενα
Η προειδοποίηση κορυφαίου επιστήμονα για το φιλόδοξο έργο «Neom» στη Σαουδική Αραβία ότι η κατασκευή μιας γιγαντιαίας φουτουριστικής πόλης μπορεί να μεταβάλει τις τοπικές καιρικές συνθήκες και να εντείνει φαινόμενα όπως οι αμμοθύελλες και οι ξαφνικές καταιγίδες, προκαλεί διεθνώς μεγάλη ανησυχία. Ο Ντόναλντ Γουέμπλς, καθηγητής ατμοσφαιρικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Ιλινόι και σύμβουλος στο περιβαλλοντικό συμβούλιο της Neom, επισημαίνει ότι η γραμμική πόλη «The Line» και άλλα έργα –όπως το χειμερινό θέρετρο και οι τεχνητές νησίδες– ενδέχεται να επηρεάσουν σημαντικά το μικροκλίμα της περιοχής, με την ενίσχυση των ανέμων και των καταιγίδων στην ήδη ακραία ερημική ζώνη: «Αρχίζεις να αλλάζεις τον τοπικό καιρό και το μικροκλίμα. Το φαινόμενο δεν έχει μελετηθεί επαρκώς». Δείτε επίσης: Η εταιρεία Καραμολέγκος εξαγοράζεται από τον Grupo Bimbo Το συγκεκριμένο σχέδιο περιλαμβάνει κατασκευές σε μήκος 170 χιλιομέτρων, με ουρανοξύστες ύψους έως και 500 μέτρων, ντυμένους με κατοπτρικές προσόψεις. Σύμφωνα με έρευνες οι πόλεις φαίνεται να επηρεάζουν τα ατμοσφαιρικά ρεύματα και την ανάπτυξη καταιγίδων, ενώ φαινόμενα υπερθέρμανσης αυξάνουν τη ροή και τη δυναμική της κυκλοφορίας του αέρα. Η χρήση επίσης τσιμέντου συνδέεται με τις εκπομπές CO2 . Παρά τις διαβεβαιώσεις της Neom για διασφάλιση της βιωσιμότητας, δεν έχει ακόμη υπάρξει αναθεώρηση του έργου από τον προσωρινό CEO Αϊμάν αλ- Μουνταΐφερ. Εκτός από τον Γουέμπλς, που δεν κρύβει τον ενθουσιασμό του για την τεχνολογική φιλοδοξία της Neom, και άλλα μέλη της περιβαλλοντικής επιτροπής έχουν εκφράσει ανησυχίες για τις επιπτώσεις του έργου, ενώ τίθεται υπό αμφισβήτηση το μέλλον της επιτροπής αυτής στο πλαίσιο του γενικότερου ανασχεδιασμού. Μπορεί να σας ενδιαφέρει: Η Βρετανία αποδεικνύεται «απροετοίμαστη» για τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής
Η Βρετανία αποδεικνύεται «απροετοίμαστη» για τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής
Η Βρετανία «δεν είναι έτοιμη να αντιμετωπίσει τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής στην επικράτειά της και δεν μπορεί να περιμένει» για να αναλάβει δράση, προειδοποιεί σήμερα οργανισμός αρμόδιος για το ζήτημα. Η χώρα βλέπει να πολλαπλασιάζονται τα ακραία καιρικά φαινόμενα, πλημμύρες, ξηρασίες, κύματα καύσωνα. «Χρειαζόμαστε να προσαρμοστούμε τώρα ώστε να εξασφαλιστεί ότι θα είναι προετοιμασμένη» για την αντιμετώπισή τους, ανέφερε η Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή (CCC) στην ετήσια έκθεση αποτίμησης των πολιτικών προσαρμογής στην εξέλιξη του κλίματος. Η Τζούλια Κινγκ, μέλος της Βουλής των Λόρδων και πρόεδρος της CCC, προειδοποιεί: «Γνωρίζουμε πως τα χειρότερα έρχονται και δεν είμαστε έτοιμοι.» Τα τελευταία χρόνια, η χώρα δοκιμάστηκε από σφοδρές καταιγίδες, που προκάλεσαν εκτεταμένες πλημμύρες, από καύσωνες ειδικά τον Ιούλιο του 2022, όταν καταγράφτηκε ιστορικό υψηλό θερμοκρασίας (40° Κελσίου). Οι ξηρασίες εξάλλου ευνόησαν την εκδήλωση δασικών πυρκαγιών. Σύμφωνα επίσης με τους ειδικούς, πάνω από τις μισές αγροτικές εκτάσεις καλύτερης ποιότητας, πάνω από το ένα τρίτο των σιδηροτροχιών και των δρόμων, ήδη αντιμετωπίζουν κίνδυνο να πλημμυρίσουν σ’ όλη τη χώρα, με 6,3 εκατομμύρια ιδιοκτησίες να βρίσκονται σε περιοχές όπου υπάρχει κίνδυνος πλημμυρών στην Αγγλία, αριθμός που θα αγγίξει τις 8 εκατ. μέχρι το 2050. Πάνω δε από 10.000 άνθρωποι θα χάνουν τη ζωή τους κάθε χρόνο εξαιτίας της ζέστης. Δείτε επίσης: Συμφωνία 30ετούς διάρκειας Συρίας με τη CMA CGM «Δεν μπορούμε να περιμένουμε για να αναλάβουμε δράση. Το πρόβλημα είναι ήδη εδώ και αν δεν κάνουμε τίποτα, θα οδηγηθούμε σε καταστροφή», προειδοποίησε η πρόεδρος της CCC και επέμεινε ότι η σημερινή κυβέρνηση απαιτείται να «πάρει στα σοβαρά» την κατάσταση και τους κινδύνους που έρχονται. «Δεν έχουμε νοσοκομεία, σχολεία, οίκους ευγηρία με ανθεκτικότητα», στηλίτευσε ακόμη η κυρία Κινγκ. Καμία ικανοποιητική απάντηση δεν έχει δοθεί σε κανένα από τα πεδία που μελετήθηκαν στο πλαίσιο της έρευνας (γεωργία, ύδρευση/άρδευση, μεταφορές, κατασκευές κ.λπ.). Η επιτροπή συνιστά έτσι να οριστούν συγκεκριμένοι στόχοι, να ενισχυθεί ο συντονισμός μεταξύ υπουργείων και να ενσωματωθεί η προσαρμογή σε όλες τις πολιτικές, ιδίως στην ανέγερση 1,5 εκατ. κατοικιών που έχει αναγγελθεί από την κυβέρνηση. Η Greenpeace κρούει τον κώδωνα του κινδύνου: «Τα αγροκτήματά μας είναι κάτω από τα νερά, οι τιμές των τροφίμων μας έχουν πάρει φωτιά, τα σπίτια μας καταστρέφονται — και είναι οι πολίτες αυτοί που πληρώνουν το τίμημα», ενώ άλλη ΜΚΟ, η Friends of the Earth, εξέφρασε την απογοήτευσή της για τα «αδύναμα» μέτρα που υιοθετούνται και παρότρυνε την κυβέρνηση να καταρτίσει και να εφαρμόσει «φιλόδοξο σχέδιο». Μπορεί να σας ενδιαφέρει: Παράγοντας απειλής για τη θαλάσσια βλάστηση η κλιματική αλλαγή
Παράγοντας απειλής για τη θαλάσσια βλάστηση η κλιματική αλλαγή
Η θαλάσσια βλάστηση φιλτράρει ιζήματα πλούσια σε άνθρακα καθαρίζοντας το νερό, βελτιώνει την ποιότητά του και ενισχύει την ανάπτυξη των κοραλλιών, λειτουργεί σαν ενδιαίτημα και αποτελεί πηγή τροφής για πολλά είδη. Είναι επομένως όχι μόνο σημαντική για το οικοσύστημα, αλλά όσο συρρικνώνεται εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής και της ανθρώπινης δραστηριότητας, επηρεάζει ζώα και οργανισμούς που εξαρτώνται από αυτήν. Συγκεκριμένα η απουσία χλωρίδας απειλεί με εξαφάνιση ολόκληρες αποικίες ψαριών, καρκινοειδών και άλλων ειδών, και αποσταθεροποιεί τον πυθμένα του ωκεανού, οδηγώντας σε διάβρωση, αυξάνοντας μάλιστα το ενδεχόμενο πρόκλησης καταστροφών σε παράκτιες περιοχές. Σύμφωνα με προγενέστερη μελέτη του ΟΗΕ, μία πράσινη θαλάσσια περιοχή έκτασης ενός ποδοσφαιρικού γηπέδου εξαφανίζεται κάθε μισή ώρα, λόγω της ρύπανσης και τα θαλάσσια λιβάδια περιλαμβάνονται στη λίστα με τους πλέον απειλούμενους οικοτόπους στον κόσμο. Μία ομάδα επίσης 30 επιστημόνων με επικεφαλής το Πανεπιστήμιο του Βαγκενίνγκεν στην Ολλανδία μελέτησε για έναν χρόνο 10 διαφορετικά σημεία της δυτικής ακτής του Ατλαντικού, από την Καραϊβική έως τις Ηνωμένες Πολιτείες, προσπαθώντας να διερευνήσει τους τρόπους προσαρμογής και ανάκαμψης της θαλάσσιας βλάστησης. Δείτε επίσης: Νέο κατάστημα ΙΚΕΑ στο Ηράκλειο Κρήτης Συγκεκριμένα σε κάθε σημείο δημιουργήθηκαν κενά στα θαλάσσια λιβάδια, τα μισά εκ των οποίων ενισχύθηκαν με σημαντική ποσότητα θρεπτικών συστατικών και έπειτα παρατηρήθηκαν οι αλλαγές. Οι ερευνητές κατέγραψαν το πώς η βλάστηση ανταποκρίνεται και ανακάμπτει υπό διαφορετικές συνθήκες, όπως στην αύξηση της θερμοκρασίας, αλλά και όταν τμήμα της έχει καταναλωθεί από θαλάσσιες χελώνες και ψάρια. Κατέληξαν, σε αντίθεση με αυτό που κανείς θα περίμενε, ότι η αύξηση της θερμοκρασίας, σε ορισμένες περιπτώσεις, λειτουργεί θετικά στη βλάστηση. Η θαλάσσια οικολόγος και επικεφαλής της έρευνας, Φι Σμάλντερς, επισημαίνει: «Σε αντίθεση με τα κοράλλια, η θαλάσσια βλάστηση φαίνεται να αναπτύσσεται καλύτερα σε ελαφρώς θερμότερα νερά…Υπάρχει ασφαλώς ένα όριο στην αύξηση της θερμοκρασίας, καθώς αν το νερό γίνει πολύ ζεστό, για παράδειγμα κατά τη διάρκεια ενός καύσωνα, ολόκληρα θαλάσσια λιβάδια θα μπορούσαν να εξαφανιστούν». Η ειδικός διευκρίνισε σχετικά με την υπερθέρμανση των θαλασσών, ότι πολλά θαλάσσια είδη αναγκάζονται να μετατοπιστούν σε βορειότερες και ψυχρότερες περιοχές προς αναζήτηση τροφής και ότι αυτή η σημαντική μετακίνηση επιδρά αρνητικά στη θαλάσσια βλάστηση. Αξίζει να σημειωθεί ότι η ρύπανση από τη γεωργική δραστηριότητα που καταλήγει στον ωκεανό αποτελεί έναν σημαντικό ανασταλτικό παράγοντα ανάκαμψης. Επίσης, πολλά θρεπτικά συστατικά, συμπληρώνει η Σμάλντερς, προάγουν την ανάπτυξη φυκιών, τα οποία «πνίγουν» τα λιβάδια και μειώνουν την ανθεκτικότητά τους. Εν τέλει, επιβεβαιώνεται ότι η καλή ποιότητα του νερού είναι καθοριστική για τη διατήρηση της βλάστησης, η οποία αποδεικνύεται τόσο σημαντική για τη θαλάσσια ζωή, τις παράκτιες κοινότητες, για το περιβάλλον, για τον άνθρωπο. Μπορεί να σας ενδιαφέρει: Η κλιματική αλλαγή συνιστά τον βασικό κίνδυνο για περίπου 2.700 είδη
Η κλιματική αλλαγή φαίνεται να απειλεί ιστορικές λουτροπόλεις
Τις θεραπευτικές ιδιότητες του νερού ανακάλυψαν στην αρχαία Ελλάδα και Αίγυπτο, καθώς και στην Άπω Ανατολή. Τα λουτρά και τις φυσικές ιαματικές πηγές αποτελούσαν κέντρα ευεξίας και ομορφιάς, αλλά και εξαγνισμού της ψυχής και του σώματος. Στην αρχαία Ρώμη μάλιστα πίστευαν ότι την υγεία διασφαλίζει το νερό, και έτσι δημιούργησαν τις θέρμες, όπου οι πολίτες όχι μόνο αναζητούσαν χαλάρωση και ανακούφιση από διάφορες παθήσεις, αλλά ανακάλυπταν χώρους κοινωνικοποίησή τους και αναζωογόνησης του πνεύματος. Η χρήση φυσικών πηγών νερού διευρύνθηκε και κατέληξε στη δημιουργία σπουδαίων λουτροπόλεων στην Ευρώπη, με εντυπωσιακές εγκαταστάσεις, κήπους και θεραπευτικές πρακτικές. Ως ένα μοναδικό πολιτιστικό φαινόμενο, 11 λουτροπόλεις σε επτά ευρωπαϊκές χώρες, ιστορικά σύμβολα υγείας, αρμονίας και πολυτέλειας, εντάχθηκαν στον κατάλογο της UNESCO και συμμετέχουν στο πρόγραμμα Preserving Legacies της National Geographic Society σε μία προσπάθεια να προστατευτούν από κινδύνους που συνδέονται με την κλιματική αλλαγή: το Μπάντεν στην Αυστρία με το SPA («Sanitas Per Aquam»), των Αυτοκρατόρων, το Σπα στο Βέλγιο με το Καφέ της Ευρώπης, η Φραντίσκοβι Λάζνιε με το Ευρωπαϊκό μοντέλο SPA και η Κάρλοβι Βάρι με το Ευρωπαϊκό υπαίθριο σαλόνι στην Τσεχία, η Βισύ με τη Βασίλισσα των λουτροπόλεων στη Γαλλία, το Μπατ Εμς με το Αυτοκρατορικό SPA, το Μπατ Κίσινγκεν με το Μεταξύ κλασικισμού και νεωτερισμού στη Γερμανία, το Μπάντεν-Μπάντεν με τη Θερινή πρωτεύουσα της Ευρώπης στη Γερμανία, τη Μοντεκατίνι Τέρμε με τον Κήπο SPA της Ευρώπης και το Μπαθ με τη Γεωργιανή Λουτρόπολη στη Μεγάλη Βρετανία. Σημειώνεται ότι η λουτρόπολη Σπα στο Βέλγιο με τις πηγές της που αναβλύζουν σε διάφορα σημεία αντιμετωπίζει σήμερα τις σοβαρές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, κυρίως τον κίνδυνο πλημμύρας από σφοδρές βροχοπτώσεις και την άνοδο της στάθμης των υπόγειων υδάτων που απειλεί το παραδοσιακό σύστημα διαχείρισης πηγών. Με το Preserving Legacies, η βελγική λουτρόπολη επιδιώκει να αναπτύξει στρατηγικές προσαρμογής που ενσωματώνουν την παραδοσιακή γνώση και τη σύγχρονη κλιματική πολιτική, ενισχύοντας την ανθεκτικότητα και την προστασία της πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς της πόλης. Δείτε επίσης: Η αλυσίδα εστιατορίων Taco Bell έρχεται στην Ελλάδα μέσα στο καλοκαίρι Κάτι ανάλογο η Βισύ στη Γαλλία, φημισμένη για τα ιαματικά νερά της και το τοπίο της, καλείται πλέον να αντιμετωπίσει τις πλημμύρες που απειλούν τα ιστορικά λουτρά, ενώ οι ισχυρές καταιγίδες θέτουν σε κίνδυνο την ακεραιότητα των κτιρίων της. Επιπρόσθετα, η απώλεια δέντρων και οι αλλαγές στο περιβάλλον δίπλα στο ποτάμι, επιδρούν αρνητικά στην πολιτιστική και φυσική κληρονομιά της πόλης. Η υπεύθυνη επικοινωνίας του Preserving Legacies για τις λουτροπόλεις, Ναόμι Ο’Τουλ, μιλώντας στο δίκτυο Euronews υπογραμμίζει: «η άνοδος της θερμοκρασίας, οι πλημμύρες και η ξηρασία μπορεί να επηρεάσουν τα σημεία από όπου αναβλύζουν οι πηγές, καθώς και το ρυθμό ροής του νερού, αλλά δεν υπάρχουν ακόμη αρκετά στοιχεία που να μας βοηθούν να καταλάβουμε ακριβώς πώς». Η εκτελεστική διευθύντρια του προγράμματος, Βικτώρια Χέρμαν, επισημαίνει σχετικά με την αξία των λουτροπόλεων : «τα μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς δεν μας εμπνέουν μόνο με την ομορφιά τους. Για τις κοινότητες σε όλο τον κόσμο, η κληρονομιά αποτελεί το θεμέλιο της τοπικής οικονομίας μέσω του πολιτιστικού τουρισμού, της χειροτεχνίας και των γεωργικών συστημάτων κληρονομιάς». Ενώ η Κιάρα Ρονκίνι, γενική γραμματέας για τις ιστορικές λουτροπόλεις, επισημαίνει ότι το Preserving Legacies «θα μας επιτρέψει να ενσωματώσουμε την ανθεκτικότητα στην κλιματική αλλαγή άμεσα στο σχέδιο διαχείρισης της περιουσίας μας για το 2027, διασφαλίζοντας ότι τα εξαιρετικά πολιτιστικά τοπία και οι πηγές ιαματικού νερού προστατεύονται για τις μελλοντικές γενιές». Το πρόγραμμα αναμφίβολα εστιάζει στην ενίσχυση των τοπικών κοινοτήτων, προκειμένου να αναπτύξουν δεξιότητες, εργαλεία και λύσεις για την προστασία των περιοχών τους. «Εφοδιασμένοι με αυτές τις γνώσεις, οι επικεφαλής καθοδηγούν τις κοινότητές τους μέσω της αξιολόγησης κλιματικών κινδύνων», συνεχίζει η Χέρμαν, «με την κατάρτιση και την επιστημονικά τεκμηριωμένη αξιολόγηση «οι κοινότητες αποκτούν επιτέλους τη δυνατότητα να διαθέτουν πόρους και τεχνική βοήθεια για την εφαρμογή δράσεων προσαρμογής που διασφαλίζουν την κληρονομιά τους και εξασφαλίζουν ένα ανθεκτικό μέλλον». Μπορεί να σας ενδιαφέρει: Ιαπωνία: Απτό πρότυπο μιας βιώσιμης κοινωνίας με ορθή οικολογική συμπεριφορά
Για μια νέα μεθοδολογία της κλιματικής δράσης: δίκαιη, δημοκρατική, αποτελεσματική
Η πράσινη μετάβαση τίθεται διεθνώς υπό ανοιχτή αμφισβήτηση από λαϊκιστικές πολιτικές δυνάμεις, οι οποίες αξιοποιούν αδυναμίες της κλιματικής πολιτικής για να υπονομεύσουν την υποστήριξή της από την κοινωνία Γιάννης Ευσταθόπουλος Η στήριξη της πράσινης μετάβασης εξακολουθεί να διατηρείται σε ευρωπαϊκό επίπεδο και στα περισσότερα κράτη-μέλη, τουλάχιστον στο πεδίο των μακροπρόθεσμων πολιτικών δεσμεύσεων και του θεσμικού λόγου. Ωστόσο, γίνεται ολοένα και πιο ορατός ο κίνδυνος υποχώρησής της, υπό την πίεση της διεθνούς πολιτικής συγκυρίας, των γεωπολιτικών εξελίξεων και της μετατόπισης των πολιτικών προτεραιοτήτων – για παράδειγμα, προς την ενίσχυση των αμυντικών δαπανών, της στρατηγικής αυτονομίας ή της τόνωσης της διεθνούς ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής βιομηχανίας. Αν και πρόσφατες προτεραιότητες της ΕΕ –όπως η σύσταση για μείωση των εκπομπών έως το 2040 κατά 90% σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990– διαμορφώνουν ένα σαφές στρατηγικό πλαίσιο προς την κατεύθυνση της κλιματικής ουδετερότητας, εξακολουθεί να υφίσταται ένα σημαντικό χάσμα μεταξύ σχεδιασμού και εφαρμογής, το οποίο περιλαμβάνει μεταξύ άλλων και το κρίσιμο ζήτημα του «επενδυτικού κενού» της μετάβασης. Την ίδια στιγμή, διαφαίνεται ο κίνδυνος υιοθέτησης αμφιλεγόμενων εργαλείων και πολιτικών -ως αποτέλεσμα πολιτικών πιέσεων για «χαλάρωση» της κλιματικής δράσης- που προσομοιάζουν περισσότερο σε πρακτικές greenwashing (π.χ διεθνή δικαιώματα εκπομπών, αποθήκευση άνθρακα). Συνολικά, οι πράσινες πολιτικές δεν παρέχουν επίσης επαρκείς απαντήσεις σχετικά με τις κοινωνικές και χωρικές ανισότητες που συνοδεύουν τις πολιτικές απανθρακοποίησης, παρά τη θεσμοθέτηση σημαντικών εργαλείων, όπως το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο για το Κλίμα. Υπό αυτές τις συνθήκες, η πράσινη μετάβαση τίθεται διεθνώς υπό ανοιχτή αμφισβήτηση από λαϊκιστικές πολιτικές δυνάμεις, οι οποίες αξιοποιούν αδυναμίες της κλιματικής πολιτικής για να υπονομεύσουν την υποστήριξή της από την κοινωνία. Σε ένα περιβάλλον διογκούμενων εισοδηματικών ανισοτήτων, αυξανόμενης ενεργειακής φτώχειας, απώλειας αγοραστικής δύναμης και συστηματικής παραπληροφόρησης, κοινωνικά στρώματα και επαγγελματικές ομάδες όπως οι νέοι, οι αγρότες και οι εργαζόμενοι σε βιομηχανίες υψηλής έντασης άνθρακα καθίστανται ιδιαίτερα ευάλωτοι σε οργανωμένες αντικλιματικές εκστρατείες. Αποκλεισμοί, ανισότητες και κόστος της οικολογικής μετάβασης ως νέα «κανονικότητα»Ο κίνδυνος της αποδιάρθρωσης της κοινωνικής στήριξης για την κλιματική και περιβαλλοντική δράση σχετίζεται με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά του τρόπου υλοποίησης της μετάβασης: αποκλεισμός των πολιτών από την ουσιαστική συμμετοχή στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων που συνδέονται με το περιβάλλον, συγκέντρωση των ωφελημάτων σε ισχυρούς επιχειρηματικούς παίκτες (κυρίως μεγάλες ενεργειακές επιχειρήσεις), αντίστροφα προοδευτικές διανεμητικές επιπτώσεις των πολιτικών μετριασμού όπως ο φόρος άνθρακα (tax carbon), επιδείνωση των δεικτών ενεργειακής φτώχειας, καθώς και υλοποίηση μεγάλων έργων «πράσινης» υποδομής χωρίς προηγούμενη διαβούλευση ή ακόμη και χωρίς στοιχειώδη ενημέρωση των τοπικών κοινωνιών. Ταυτόχρονα, το υψηλό κόστος απόκτησης πράσινων τεχνολογιών όπως ηλεκτρικά οχήματα, «έξυπνες» συσκευές ή φωτοβολταϊκά στέγης περιορίζει την πρόσβαση σημαντικής μερίδας του πληθυσμού στα οφέλη της ενεργειακής μετάβασης. Η άνιση αυτή πρόσβαση μπορεί να ενισχύσει κοινωνικές ανισότητες και να δημιουργήσει έμμεσα πρότυπα περιβαλλοντικής και τεχνολογικής «κανονικότητας», τα οποία τείνουν να περιθωριοποιούν τα νοικοκυριά με περιορισμένες οικονομικές δυνατότητες. Υπό τις συγκεκριμένες συνθήκες, μια μερίδα του πληθυσμού —ιδίως τα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα— δεν βιώνει την πράσινη μετάβαση ως ευκαιρία, αλλά ως απειλή, πηγή κοινωνικού στιγματισμού και αδικία ή διαδικασία επιβολής «από τα πάνω». Για ένα νέο modus operandi της κλιματικής δράσηςΓια να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά τόσο οι ανοιχτές κοινωνικές αντιδράσεις όσο και ο αυξανόμενος κίνδυνος υποχώρησης της στήριξης των πολιτών στις πολιτικές για το κλίμα και το περιβάλλον, απαιτείται ένα κοινά αποδεκτό πλαίσιο διαλόγου που θα οδηγεί σε λύσεις συμβατές με το γενικό συμφέρον της κοινωνίας. Πυρήνα αυτού του πλαισίου συνιστά η αναγνώριση της επείγουσας ανάγκης για άμεση και αποφασιστική δράση έναντι της κλιματικής κρίσης. Συνεπώς, αντιεπιστημονικές αντιλήψεις που αρνούνται τα ανθρωπογενή αίτια της κρίσης ή επιχειρούν να υποβαθμίσουν τη σοβαρότητά της δεν μπορούν να συγκροτήσουν αποδεκτή βάση συζήτησης. Παρότι οι τοπικές αντιδράσεις σε έργα πράσινων υποδομών μπορεί να στηρίζονται σε εύλογα επιχειρήματα, όλες οι περιοχές οφείλουν να συμβάλουν στην επίτευξη των κλιματικών στόχων, αποδεχόμενες —στο μέτρο των δυνατοτήτων και ιδιαιτεροτήτων τους— επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Σε αντίθετη περίπτωση, η μη συμμετοχή ορισμένων περιοχών στη μετάβαση οδηγεί σε κλιματικές αδικίες, καθώς διατηρούνται επενδύσεις σε ορυκτά καύσιμα, με αποτέλεσμα το περιβαλλοντικό, οικονομικό και κοινωνικό κόστος να μετακυλίεται σε άλλες κοινότητες και κοινωνικές ομάδες και, συνολικότερα, στην εθνική οικονομία λόγω του υψηλού ελλείμματος στο ισοζύγιο καυσίμων. Το έλλειμμα αυτό -που αντιστοιχούσε περίπου στο 21% του συνολικού εμπορικού ελλείμματος της χώρας το 2024- απορροφά πολύτιμους πόρους από τα νοικοκυριά, τις επιχειρήσεις και το δημόσιο τομέα, εκτρέποντάς τους από εναλλακτικές χρήσεις με υψηλό κοινωνικό και περιβαλλοντικό αντίκτυπο, όπως έργα ενεργειακής αποδοτικότητας και ΑΠΕ μικρής κλίμακας, επενδύσεις για την αποκατάσταση φυσικών οικοσυστημάτων και την ανάπτυξη συλλογικών υποδομών για την ανθεκτικότητα. Αντιστοίχως, προσεγγίσεις που απαξιώνουν εκ των προτέρων και στιγματίζουν κάθε μορφή αντίδρασης ως σύνδρομο «Όχι στη δική μου αυλή» (NIMBY) αποδεικνύονται ανεδαφικές. Ο αποκλεισμός των τοπικών κοινοτήτων από τον δημόσιο διάλογο αποτελεί μια προσέγγιση φύσει ασύμβατη με την έννοια της δίκαιης μετάβασης. Σε πολλές περιπτώσεις, η κοινωνική αντίσταση αποτελεί απόρροια των ελλειμμάτων εμπιστοσύνης στους θεσμούς, καθώς και σωρευμένων εμπειριών αδιαφάνειας ή περιβαλλοντικής υποβάθμισης από προηγούμενα έργα μεγάλης κλίμακας. Η διαχείριση των τοπικών συγκρούσεων για τη χρήση πόρων – όπως το νερό, το έδαφος, η βιομάζα και η ενέργεια – αναγνωρίζεται σήμερα ως βασικό επίδικο του χωρικού σχεδιασμού της πράσινης μετάβασης και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Η δίκαιη μετάβαση στην πράξηΗ πράσινη μετάβαση απαιτεί σε επίπεδο δημόσιας πολιτικής τη συγκρότηση μιας νέας μεθοδολογίας κλιματικής δράσης: αποτελεσματική, αποφασιστική και βιώσιμη, ακριβώς επειδή θεμελιώνεται στη συμμετοχή και τη δικαιοσύνη. Το εγχείρημα αυτό –αν και απαιτητικό– είναι πολιτικά εφικτό όπως αποδεικνύουν σε διεθνές επίπεδο θετικές εμπειρίες, αναδυόμενες τάσεις, καινοτόμες ιδέες και πολιτικές. Η προσαρμογή αυτών των εμπειριών στο εθνικό και τοπικό πλαίσιο προϋποθέτει ισχυρή πολιτική βούληση, αποτελεσματικές δομές σχεδιασμού και εφαρμογής πολιτικών, καθώς και την ενεργοποίηση των πολιτών μέσω της ανάκτησης της εμπιστοσύνης τους προς τους θεσμούς. Ενδεικτικά, προτάσσονται, μεταξύ άλλων, τα εξής πεδία παρέμβασης: · Η προώθηση δίκαιης πράσινης φορολογίας. Η αρχή της κλιματικής δικαιοσύνης νομιμοποιεί την επιβολή υψηλής περιβαλλοντικής φορολόγησης στην οικονομική ελίτ. Υπογραμμίζεται ότι το πλουσιότερο 1% του παγκόσμιου πληθυσμού ευθύνεται για το 16% των παγκόσμιων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, ποσοστό που αντιστοιχεί στο 66% των εκπομπών του φτωχότερου τμήματος της ανθρωπότητας, δηλαδή σε περίπου 5 δισεκατομμύρια ανθρώπους. · Η αντιμετώπιση των στρεβλώσεων στην εγχώρια αγορά ενέργειας, που τροφοδοτούν τα υπερκέρδη των
Η κλιματική αλλαγή συνιστά τον βασικό κίνδυνο για περίπου 2.700 είδη
Σύμφωνα με μελέτη του Κέντρου Καινοτομίας για τη Διατήρηση της Άγριας Ζωής των ΗΠΑ που δημοσιεύθηκε στο BioScience από την κλιματική αλλαγή απειλούνται πάνω από 2.700 είδη, σε ποσοστό 91% όσων συγκαταλέγονται στον κατάλογο του νόμου για τα απειλούμενα με εξαφάνιση είδη (ESA) της Διεθνούς Ένωσης για τη Διατήρηση της Φύσης (IUCN). Σημειώνεται ότι για πρώτη φορά η κλιματική αλλαγή ενοχοποιείται πρωτίστως σε μια κλίμακα επιβλαβών παραγόντων που επαπειλούν τη βιοποικιλότητα – κλιματική αλλαγή, αλλαγή χρήσης γης και θάλασσας, υπερεκμετάλλευση, ρύπανση και χωροκατακτητικά είδη. Διαπιστώθηκε επίσης ότι σε ποσοστό 86% τα απειλούμενα είδη αντιμετωπίζουν περισσότερους από δύο κινδύνους συγχρόνως, όπως τα κοράλλια, τα αμφίβια και ορισμένα μαλάκια. Η μελέτη αναφέρει συγκεκριμένα : «Τα απειλούμενα είδη στις ΗΠΑ αντιμετώπισαν συνολικά κατά μέσο όρο 2,73 παράγοντες και τα είδη που περιλαμβάνονται στον κατάλογο της ESA αντιμετώπισαν 2,94. Υπήρχε μια σημαντική διαφορά στον αριθμό των απειλών που αντιμετωπίζουν τα είδη ανάλογα με τον κύριο τύπο οικοτόπου (χερσαία, γλυκά νερά, θαλάσσια ή συνδυασμό αυτών) που το είδος περνά τον κύκλο ζωής του. Από τα είδη που περιορίζονται σε μεμονωμένο βιότοπο, τα θαλάσσια είδη αντιμετώπισαν τον υψηλότερο αριθμό μέσων απειλών (3,15), ακολουθούμενα από τα είδη του γλυκού νερού (2,82) και μετά τα χερσαία είδη (2,56).» Δείτε επίσης: Σχέδιο 1,3 δισ. ευρώ για την κατασκευή κατοικιών στην Ισπανία Τα είδη που αναπτύσσονται σε πολλούς τύπους οικοτόπων, κατά μέσο όρο, αντιμετώπισαν μεγαλύτερο αριθμό απειλών (3,11) από εκείνα που περιορίζονται σε έναν. Όσο για εκείνα που ζουν σε περιβάλλον γλυκού νερού, αλλά και σε θαλάσσιους βιότοπους αντιμετώπισαν σημαντικό αριθμό απειλών (3,74), ακολουθούμενα από τα χερσαία και θαλάσσια (3,34) και μετά τα χερσαία και τα γλυκά νερά (2,85). Οι ερευνητές επισημαίνουν επίσης ότι οι ΗΠΑ δε διαθέτουν ενημερωμένη κατάσταση για την κατάσταση και τις δράσεις διατήρησης για είδη και οικοσυστήματα. Συνιστούν, επομένως, να συμπεριληφθεί ο συγκεκριμένος αυτός παράγοντας στις επόμενες αποφάσεις για τα είδη που καταχωρούνται στον ESA και στα σχέδια διαχείρισης, ώστε να μπορεί να αντιμετωπιστεί ο κίνδυνος που τίθεται από το ταχέως μεταβαλλόμενο κλίμα, να αναπτυχθούν δηλ. στοχευμένες προσπάθειες, παρατηρώντας την τάση των πληθυσμών ώστε να εντοπίσουν συγκεκριμένους μηχανισμούς ενίσχυσης και ανάκαμψή τους. Κατ’αυτόν τον τρόπο θα περιοριστούν οι αρνητικές επιπτώσεις για την ανθρώπινη υγεία, την ευημερία των πολιτών και την τοπική οικονομία. Η έκθεση αναφέρει συγκεκριμένα : «Με τις ενημερωμένες αξιολογήσεις απειλών που δείχνουν υψηλή επικράτηση της ευαισθησίας του κλίματος μεταξύ των ειδών που περιλαμβάνονται στον κατάλογο της ESA, η αντιμετώπιση των αλλαγών που προκαλούνται από το κλίμα είναι απαραίτητη για μια αποτελεσματική στρατηγική διατήρησης». Οι ειδικοί επισημαίνουν, με αδιαμφισβήτητο το δεδομένο ότι η βιοποικιλότητα αντιμετωπίζει απειλές, ότι «η άμεση αντιμετώπιση των πέντε παραγόντων απώλειας βιοποικιλότητας σε όλα τα επηρεαζόμενα είδη θα είναι κρίσιμη για την πρόληψη περαιτέρω εξαφάνισης». Μπορεί να σας ενδιαφέρει: Καντόνι της Ζυρίχης: Εξετάζει την αποθήκευση CO2 στο υπέδαφος του