Seanergy: Έντονη δραστηριότητα για την ανάπτυξη και την εφαρμογή νέων πράσινων τεχνολογιών και εναλλακτικών καυσίμων
Σε ποια έργα συμμετέχει τα οποία που χρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, η εταιρεία επιδιώκει την ανάπτυξη καινοτόμων λύσεων που προάγουν τη βιωσιμότητα στη ναυτιλία, συμβάλλοντας ενεργά στη μείωση της ρύπανσης και στη διατήρηση του θαλάσσιου περιβάλλοντος για τις μελλοντικές γενιές ΑΠΟ ΤΟΝ ΜΗΝΑ ΤΣΑΜΟΠΟΥΛΟ Η εισηγμένη στην αμερικανική κεφαλαιαγορά, Seanergy Maritime Holdings δεσμεύεται στη βιωσιμότητα και στην προστασία του περιβάλλοντος μέσω καινοτόμων και υπεύθυνων πρωτοβουλιών. Με στόχο τη μείωση του ανθρακικού της αποτυπώματος και την ενίσχυση της ενεργειακής απόδοσης, η εταιρεία εφαρμόζει προηγμένες τεχνολογίες και συστήματα παρακολούθησης για τη συνεχιζόμενη βελτίωση των επιδόσεων των πλοίων της. Συμμετέχει ενεργά σε διεθνείς πρωτοβουλίες, όπως οι Αρχές Ποσειδώνα και το Sea Cargo Charter, προκειμένου να μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και να ενσωματώσει εναλλακτικά καύσιμα και πράσινες τεχνολογίες στον στόλο της. Μέσα από στρατηγικές συνεργασίες και έργα που χρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, η εταιρεία επιδιώκει την ανάπτυξη καινοτόμων λύσεων που προάγουν τη βιωσιμότητα στη ναυτιλία, συμβάλλοντας ενεργά στη μείωση της ρύπανσης και στη διατήρηση του θαλάσσιου περιβάλλοντος για τις μελλοντικές γενιές. Πιο συγκεκριμένα σύμφωνα με όσα αναφέρει στην Ετήσια Έκθεση της η εταιρεία συμμετέχει ενεργά σε αρκετά έργα για την ανάπτυξη και/ή την εφαρμογή νέων πράσινων τεχνολογιών και εναλλακτικών καυσίμων, περιλαμβανομένων των εξής: • την υιοθέτηση διαφόρων σύγχρονων πλατφορμών βελτιστοποίησης πορείας που στοχεύουν στη μείωση της κατανάλωσης καυσίμου και, συνεπώς, του ανθρακικού αποτυπώματος του στόλου μας; • την εγκατάσταση συσκευών εξοικονόμησης ενέργειας, όπως συμπιεστές καταστρώματος, Ρυθμιστές Μεταβλητής Συχνότητας (VFDs) και φωτισμός LED για την βελτιστοποίηση της ενεργειακής χρήσης και τη μείωση της περιττής απώλειας ενέργειας στον στόλο; • την εγκατάσταση υδροδυναμικών βελτιώσεων μέσω συσκευών ενίσχυσης της προώθησης, όπως τα Mewis Ducts, οι Πτέρυγες Κεφαλής Προπέλας (PBCFs) και οι Προ-Swirl Σταθεροποιητές για τη μείωση της αντίστασης και την αύξηση της ώσης; • την πιλοτική εφαρμογή και αξιολόγηση σύγχρονων αντιρυπαντικών με βιοκτόνα μεμβρανών και την εκτέλεση μελετών Υπολογιστικής Ρευστοδυναμικής (CFD) και Εκτιμήσεων Τραχύτητας Σκαφών για τη μείωση της αντίστασης του σκάφους και την βελτιστοποίηση της απόδοσης του σκάφους, με σκοπό τη διατήρηση της ενεργειακής αποδοτικότητας; καιτην τεχνοοικονομική αξιολόγηση της εφικτότητας εναλλακτικών καυσίμων στη ναυτιλία μέσω εκτέλεσης πολλών δοκιμών με βιοκαύσιμα Έχουμε επιτύχει μια στρατηγική συνεργασία μέσω του χρηματοδοτούμενου από την Ευρωπαϊκή Ένωση έργου SAFeCRAFT Project Consortium (“SAFeCRAFT”), μια πρωτοποριακή πρωτοβουλία που αφορά τη χρήση εναλλακτικών καυσίμων. Το SAFeCRAFT στοχεύει να επιδείξει την ασφάλεια και τη βιωσιμότητα των Βιώσιμων Εναλλακτικών Καυσίμων (“SAFs”) στις θαλάσσιες μεταφορές, επιταχύνοντας την υιοθέτηση των τεχνολογιών SAF. Συγκεκριμένα: Παρείχαμε ένα από τα υπάρχοντα πλοία μας, το οποίο λειτουργούσε με συμβατικά καύσιμα, για να το χρησιμοποιήσουμε ως πλοίο επίδειξης στο πλαίσιο του SAFeCRAFT. Αυτό το πλοίο θα αναβαθμιστεί για να χρησιμοποιεί το υδρογόνο (H2) ως κύρια πηγή ενέργειας για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Το σύστημα αυτό αναμένεται επίσης να καλύψει ένα μέρος των απαιτήσεων προώθησης του πλοίου και, συνεπώς, να μειώσει την εξάρτηση από συμβατικά καύσιμα. Θα παρακολουθήσουμε τη μελέτη βιωσιμότητας και την αναβάθμιση του εξοπλισμού σε συνεργασία με την Hydrus Engineering S.A., το American Bureau of Shipping, το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, τα Διυλιστήρια Motor Oil (Hellas), το Πανεπιστήμιο Πατρών, το Πανεπιστήμιο Τεχνολογίας της Δρέσδης, τις Υπηρεσίες RINA SPA, την Metacon S.A., το Ίδρυμα WEGEMT και το Πανεπιστήμιο Strathclyde, με στόχο να αποδείξουμε την εφαρμογή αυτής της καινοτόμου τεχνολογίας στον υπάρχοντα ναυτικό στόλο. Όπως επισημαίνεται στην έκθεση της εταιρείας, «1. στόχος μας είναι να συμμορφωνόμαστε με όλους τους ισχύοντες περιβαλλοντικούς κανονισμούς με έγκαιρο και αποτελεσματικό τρόπο και να εφαρμόζουμε μέτρα για τη μείωση του ανθρακικού μας αποτυπώματος, τη βελτίωση της περιβαλλοντικής μας απόδοσης και την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος. 2.Παρακολουθούμε συνεχώς την απόδοση των πλοίων μας μέσω συστημάτων παρακολούθησης υψηλής συχνότητας και προηγμένων συστημάτων διαχείρισης αναφορών δεδομένων και αναλαμβάνουμε δράση για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης του στόλου μας, τόσο λειτουργικά όσο και τεχνικά, με βάση τη στρατηγική για τα αέρια του θερμοκηπίου (GHG) που έχει ορίσει ο Διεθνής Οργανισμός Ναυτιλίας (IMO) για το 2030 και το 2050, καθώς και τους στόχους της Υπηρεσίας του ΟΗΕ για την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας και την πρόληψη της ρύπανσης από τα πλοία. 3. Εννέα από τα πλοία μας έχουν αναβαθμιστεί με Συστήματα Καθαρισμού Καυσαερίων (EGCS), δηλαδή scrubbers, προκειμένου να συμμορφώνονται με τα πρότυπα εκπομπών, γνωστά ως IMO-2020, που έχει θέσει ο IMO. 4. Συμμετέχουμε στις Αρχές Ποσειδώνα, οι οποίες καθορίζουν ένα πλαίσιο για την αξιολόγηση και την αποκάλυψη της κλιματικής ευθυγράμμισης των χαρτοφυλακίων χρηματοδότησης πλοίων και είναι συμβατές με τις πολιτικές και φιλοδοξίες του IMO για τη μείωση των συνολικών ετήσιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (GHG) της ναυτιλίας τουλάχιστον κατά 40% έως το 2030. 5. Συνεργαζόμαστε με τους ναυλωτές μας στο πλαίσιο της Σύμβασης Θαλάσσιου Φορτίου, παρέχοντας τους τα δεδομένα των πλοίων μας, προκειμένου να τους επιτρέψουμε να αξιολογήσουν και να αναφέρουν την ένταση του άνθρακα στις ναυλώσεις αυτών των πλοίων. 6. Συμμετέχουμε ενεργά σε συνεργασίες και συμμαχίες που προάγουν τη βιωσιμότητα στον ναυτιλιακό τομέα, περιλαμβανομένων πρωτοβουλιών για τον έλεγχο των εκπομπών και άλλων περιβαλλοντικών δράσεων, όπως το Global Maritime Forum (GMF), η Επιτροπή Αποανθρακοποίησης της Ελληνικής Ένωσης Πλοιοκτητών Ρυμουλκών (RINA Classification Society), η Ελληνική Ένωση Προστασίας Θαλάσσιου Περιβάλλοντος, η Ομάδα Εργασίας Εκπομπών της Intercargo, που αναφέρεται στην Ομάδα Επιστολών του IMO για την Ανασκόπηση των Βραχυπρόθεσμων Μέτρων Μείωσης των GHG και συμμετέχουμε στο Σχήμα Blue Visby για τη μείωση των εκπομπών και την ενίσχυση της συνολικής αποδοτικότητας του στόλου. 7. Συμμετέχουμε σε εξωτερικές εκτιμήσεις για την επαλήθευση του ESG, προκειμένου να διασφαλίσουμε ότι οι πρωτοβουλίες και οι λειτουργίες μας ευθυγραμμίζονται με καθιερωμένα πρότυπα περιβαλλοντικής, κοινωνικής και διοικητικής διακυβέρνησης. Αυτή η εξωτερική επαλήθευση, η οποία διεξάγεται από το Κέντρο Βιωσιμότητας και Αριστείας (CSE), επιβεβαιώνει τη δέσμευσή μας για τη βιωσιμότητα. 8. Έχουμε αναπτύξει ένα πλαίσιο συμμόρφωσης που επιτρέπει την ταχεία προσαρμογή σε νέους περιβαλλοντικούς κανονισμούς και πρότυπα που εμφανίζονται παγκοσμίως. Πηγή: newmoney.gr
Τα social media αποτελούν πολύτιμο εργαλείο για τους επιστήμονες
Παρότι τα κοινωνικά δίκτυα ενοχοποιούνται για αρκετές αρνητικές επιπτώσεις, όπως τα στερεοτυπικά πρότυπα γυναικών και ανδρών που μπορεί να οδηγήσουν σε ψυχισμούς χαμηλής αυτοεκτίμησης, στο άγχος ή την κατάθλιψη, αλλά και η υπερβολική χρήση που ενδέχεται να δημιουργήσει ψυχαναγκαστική συμπεριφορά, διαταραχές ύπνου, απομόνωση, αποξένωση, η ορθή λελογισμένη χρήση, όχι μόνο αποδεικνύεται ένας τρόπος ενημέρωσης και επικοινωνίας αλλά λειτουργεί και ως χρήσιμο εργαλείο για τους επιστήμονες που παρακολουθούν τρόπους προσαρμογής των ειδών στην κλιματική αλλαγή. Σύμφωνα με μελέτη του Πανεπιστημίου του Έξετερ που δημοσιεύθηκε στο Ecology and Evolution, αναρτήσεις σε Instagram και Flickr είναι σημαντικές για τον εντοπισμό ειδών και μάλιστα μερικές φορές λειτουργούν καλύτερα συγκριτικά με τις συμβατικές μεθόδους συστημάτων παρακολούθησης και ερευνών. Η αμεσότητα των αναρτήσεων συμβάλλει στην παρατήρηση των ειδών, όπως στην περίπτωση του εντόμου Euplagia quadripunctaria. Ήδη κάποιες αναρτημένες εικόνες στα δύο δημοφιλή μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αποκαλύπτουν, προς έκπληξη των ειδικών, ότι το είδος σε αντίθεση με το παρελθόν εντοπίζεται πλέον σε περισσότερα αστικά κέντρα, επαληθεύοντας τις υποθέσεις ότι το λεπιδόπτερο υφίσταται ταχείες μεταβολές εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής. Ο Νάιλ Στίβενσον, ο επικεφαλής της μελέτης, επισήμανε ότι οι έρευνες για την άγρια φύση τείνουν να καλύπτουν μόνο αγροτικές περιοχές, που σημαίνει ότι οι πληροφορίες που συγκεντρώνονται δεν αντικατοπτρίζουν την πραγματικότητα των πόλεων, αν και πολλά αστικά πάρκα και κήποι αποτελούν ζωντανούς βιότοπους, όπου αναπτύσσονται είδη, όπως η πεταλούδα με τα χαρακτηριστικά χρώματα στα φτερά της, Euplagia quadripunctaria. «Η μελέτη μας δείχνει ότι πολλοί άνθρωποι σε πόλεις ενδιαφέρονται για την άγρια ζωή, γεγονός που μπορεί να ενισχύσει τη σύνδεση του κόσμου με τη φύση», σημειώνει Στίβενσον, προσθέτοντας ότι πολλοί δείχνουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον και για τη φωτογραφία και δημοσιεύουν εικόνες από ένα ευρύ φάσμα της άγριας ζωής που βλέπουν, με αποτέλεσμα οι επιστήμονες να μπορούν έτσι να αντλήσουν σημαντικές πληροφορίες. Το κοινό μπορεί να συνδράμει την επιστημονική κοινότητα, αναρτώντας εικόνες σε ιστότοπους όπως το iNaturalist και το iRecord που μπορεί να χρησιμοποιηθούν στην έρευνα, υπογραμμίζοντας, ωστόσο, ότι η χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης δεν μπορεί να αντικαταστήσει την παραδοσιακή έρευνα.
Η τεχνολογία και η βιωσιμότητα: Πώς η καινοτομία βοηθά τις επιχειρήσεις να γίνουν πιο πράσινες
Η βιωσιμότητα και η προστασία του περιβάλλοντος αποτελούν πλέον σημαντικούς στόχους για τις επιχειρήσεις σε παγκόσμιο επίπεδο. Με την αυξανόμενη πίεση για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και την προστασία των φυσικών πόρων, οι επιχειρήσεις αναζητούν τρόπους να μειώσουν το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα. Μέσα από το άρθρο του Finance Trends, θα αναλύσουμε πώς η τεχνολογία – και ειδικότερα η καινοτομία στους τομείς της ενέργειας, των υλικών και των διαδικασιών – διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στην επίτευξη αυτού του στόχου. Ας εξετάσουμε πώς οι τεχνολογικές λύσεις συμβάλλουν στη βιώσιμη ανάπτυξη των επιχειρήσεων. 1. Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας: Ο δρόμος για μια πράσινη επιχείρηση Η ενσωμάτωση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, όπως η ηλιακή και η αιολική ενέργεια, στις επιχειρηματικές δραστηριότητες αποτελεί έναν από τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους για να μειώσουν οι επιχειρήσεις το αποτύπωμά τους. Τα συστήματα ηλιακών πάνελ και αιολικών γεννητριών, που συνδέονται με τα ενεργειακά δίκτυα, επιτρέπουν σε εταιρείες να μειώσουν τη χρήση μη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, όπως ο άνθρακας και το πετρέλαιο, που συμβάλλουν στην κλιματική αλλαγή. Επιπλέον, η αποθήκευση της παραγόμενης ενέργειας μέσω συστημάτων μπαταριών μπορεί να μειώσει την εξάρτηση από το δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας, ενισχύοντας την ενεργειακή ανεξαρτησία των επιχειρήσεων. 2. Αυτοματισμοί και Τεχνητή Νοημοσύνη για την Εξοικονόμηση Πόρων Η τεχνητή νοημοσύνη (AI) και οι αυτοματισμοί προσφέρουν σημαντικές δυνατότητες για την αποδοτική διαχείριση των πόρων. Από τη βελτιστοποίηση της κατανάλωσης ενέργειας μέχρι την αυτοματοποίηση της παραγωγής, οι επιχειρήσεις μπορούν να χρησιμοποιούν τεχνολογίες AI για να μειώσουν τις σπατάλες και να επιτύχουν μεγαλύτερη αποδοτικότητα. Για παράδειγμα, τα «έξυπνα» συστήματα κλιματισμού και φωτισμού, τα οποία προσαρμόζονται αυτόματα στις ανάγκες του περιβάλλοντος και της δραστηριότητας, μπορούν να μειώσουν την κατανάλωση ενέργειας και να ελαχιστοποιήσουν τις εκπομπές CO2. 3. Εκτύπωση 3D για Βιώσιμα Υλικά και Μειωμένα Απόβλητα Η εκτύπωση 3D, ή αλλιώς «εκτύπωση με προσθήκη υλικού», επιτρέπει την κατασκευή αντικειμένων από διαφορετικά υλικά, χρησιμοποιώντας μόνο την ποσότητα που απαιτείται για την παραγωγή, μειώνοντας έτσι τα απόβλητα. Οι επιχειρήσεις μπορούν να χρησιμοποιήσουν αυτή την τεχνολογία για να δημιουργήσουν προϊόντα με μικρότερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα και να επαναχρησιμοποιήσουν υλικά, αντί να βασίζονται σε παραδοσιακές μεθόδους παραγωγής που ενδέχεται να προκαλούν σημαντικά απόβλητα. 4. “Έξυπνες” Συσκευές και Βιώσιμη Κατανάλωση Υλικών Η έννοια των «έξυπνων» συσκευών έχει επεκταθεί και στις επιχειρηματικές λειτουργίες, με πολλές εταιρείες να επενδύουν σε «έξυπνες» συσκευές για τη διαχείριση των πόρων τους. Από τις «έξυπνες» θερμοστάτες μέχρι τα «έξυπνα» συστήματα διαχείρισης απορριμμάτων, οι τεχνολογίες αυτές επιτρέπουν στις επιχειρήσεις να παρακολουθούν σε πραγματικό χρόνο τη χρήση ενέργειας και άλλων πόρων, επιτυγχάνοντας έτσι μια πιο βιώσιμη λειτουργία. 5. Blockchain και Διαφάνεια στην Αλυσίδα Εφοδιασμού Η τεχνολογία του blockchain, η οποία χρησιμοποιείται κυρίως για τη διαχείριση των κρυπτονομισμάτων, έχει επίσης εφαρμογές στη βιωσιμότητα. Στην αλυσίδα εφοδιασμού, η τεχνολογία blockchain μπορεί να προσφέρει διαφάνεια και παρακολούθηση της προέλευσης των προϊόντων, επιτρέποντας στις επιχειρήσεις να επιλέγουν πιο βιώσιμους προμηθευτές και να εξασφαλίζουν ότι τα υλικά που χρησιμοποιούν πληρούν περιβαλλοντικά κριτήρια. 6. Ηλεκτροκίνηση και Πράσινη Μεταφορά Η ηλεκτροκίνηση είναι ένα από τα πιο υποσχόμενα πεδία τεχνολογίας για τη μείωση των εκπομπών CO2 στις επιχειρηματικές δραστηριότητες. Η μετάβαση σε ηλεκτρικά οχήματα (EVs) για τη μεταφορά εμπορευμάτων και την προσωπική μετακίνηση των εργαζομένων μπορεί να μειώσει τη χρήση παραδοσιακών καυσίμων και να ελαχιστοποιήσει την ατμοσφαιρική ρύπανση. Επιπλέον, η εγκατάσταση φορτιστών EV στις επιχειρησιακές εγκαταστάσεις ενθαρρύνει τους εργαζόμενους και τους πελάτες να υιοθετήσουν ηλεκτρικά οχήματα. 7. Διαχείριση Δεδομένων και Ανάλυση για Καλύτερη Βιωσιμότητα Η ανάλυση δεδομένων και η χρήση εργαλείων big data μπορούν να προσφέρουν πολύτιμες πληροφορίες για την αποδοτικότητα των επιχειρηματικών διαδικασιών. Με τη συλλογή και ανάλυση δεδομένων από την παραγωγή, τη διανομή και την κατανάλωση πόρων, οι επιχειρήσεις μπορούν να εντοπίσουν ευκαιρίες για εξοικονόμηση ενέργειας, μείωση αποβλήτων και αύξηση της βιωσιμότητας σε κάθε στάδιο της παραγωγής και της διαχείρισης. Συμπέρασμα Η τεχνολογία δεν είναι μόνο ένα εργαλείο για την ενίσχυση της επιχειρηματικής αποδοτικότητας, αλλά και για την προώθηση της βιωσιμότητας. Η χρήση καινοτόμων τεχνολογιών, από την ανανεώσιμη ενέργεια έως την αυτοματοποίηση και την ανάλυση δεδομένων, επιτρέπει στις επιχειρήσεις να μειώσουν το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα και να συμβάλλουν σε έναν πιο βιώσιμο κόσμο. Για να επιτευχθεί πραγματική πρόοδος, όμως, απαιτείται στρατηγικός σχεδιασμός και συνεχής επένδυση στην τεχνολογία και την καινοτομία, προκειμένου οι επιχειρήσεις να είναι μέρος της λύσης και όχι του προβλήματος.
Αλεξάνδρεια: «Ιστορικές συνοικίες κινδυνεύουν να χαθούν στη θάλασσα»
Επιστήμονες που συμμετείχαν σε τριετή έρευνα για την αυξανόμενη κατάρρευση κτιρίων στην Αλεξάνδρεια μιλούν στην «Κ» για τη μάχη που δίνει η πόλη με τον χρόνο απέναντι στην κλιματική κρίση Από τη Βίκυ Κατεχάκη «Η Αλεξάνδρεια, η πόλη-σύμβολο του ελληνικού μεγαλείου, σήμερα χάνει την ομορφιά και τη δύναμή της εξαιτίας μερικών δεκαετιών κακοδιοίκησης, αλλά και άρνησης των Αρχών να αποδεχτούν την κλιματική αλλαγή». Ο δρ Εσαμ Χέγκι, ερευνητής στη Σχολή Μηχανικών Viterbi του πανεπιστημίου της Νότιας Καλιφόρνιας, συμπυκνώνει τις αιτίες ενός φαινομένου που έχει προκαλέσει παγκόσμιο επιστημονικό ενδιαφέρον. Η ιστορική πόλη της Αιγύπτου, που ιδρύθηκε το 331 π.Χ. από τον Μέγα Αλέξανδρο, σήμερα βρίσκεται αντιμέτωπη με την κατάρρευση όλο και περισσότερων κτιρίων της, με τις προβλέψεις για το μέλλον να είναι κάθε άλλο παρά καθησυχαστικές. Κτίρια που έχουν καταρρεύσει στην Αλεξάνδρεια. [©Αρχείο Ερευνητικής Ομάδας] «Το πραγματικό ερώτημα είναι πότε αυτό το φαινόμενο δεν θα μπορεί πια να αντιστραφεί; Με την αύξηση της ξηρότητας και των φραγμάτων του Νείλου στα άνω ρεύματα, το φαινόμενο κλιμακώνεται. Η κυβέρνηση φαίνεται ότι έχει ήδη κάνει σχέδια για εγκατάλειψη της Αλεξάνδρειας και μετακίνηση βασικών υποδομών προς τα δυτικά, στην πόλη Ελ Αλαμέιν. Νομίζω ότι απέχουμε μόλις λίγες δεκαετίες από το να συμβούν τα χειρότερα», προειδοποιεί μέσω της «Κ» ο δρ Χέγκι. Σύμφωνα με τη μελέτη, περισσότερες από 7.000 κατασκευές στην Αλεξάνδρεια που γειτνιάζουν με την ακτογραμμή κινδυνεύουν μέσα στα επόμενα χρόνια να καταρρεύσουν. Ο δεκαπλασιασμός στις καταρρεύσεις των παράκτιων κτιρίων τα τελευταία 20 χρόνια στην Αλεξάνδρεια οδήγησαν τον Χέγκι και μια ομάδα ερευνητών από διαφορετικά πανεπιστήμια του κόσμου να ενωθούν και να ξεκινήσουν μια μελέτη με σκοπό την εξήγηση του φαινομένου και την ανάσχεσή του. «Η πρωτοβουλία μας ξεκίνησε πριν από τρία χρόνια, όταν παρατηρήσαμε μία απότομη αύξηση αστοχιών σε οικοδομήματα που ήταν χτισμένα κυρίως σε χαμηλά υψόμετρα και μάλιστα σε ιστορικές συνοικίες της Αλεξάνδρειας», λέει η Σάρα Φουάντ που είναι επικεφαλής της έρευνας και αρχιτέκτονας τοπίου, με έδρα το Τεχνικό Πανεπιστήμιο του Μονάχου. Η ερευνητική ομάδα κατέγραψε το ποσοστό κατάρρευσης κτιρίων ανά συνοικία, με την Gharb να εμφανίζει το υψηλότερο. [©Αρχείο Ερευνητικής Ομάδας] Το ιστορικό φρούριο Qaitbay στην Gharb. Προκειμένου να το προστατεύσουν από τα κύματα της διάβρωσης των ακτών, το 2019 οι τοπικές αρχές επένδυσαν 14 εκατομμύρια δολάρια για να ρίξουν 4.700 τσιμεντόλιθους γύρω του. [©Αρχείο Ερευνητικής Ομάδας] «Συνειδητοποιήσαμε την επείγουσα ανάγκη να μετατοπιστεί η συζήτηση από τις κατασκευαστικές αστοχίες και τον ανεπαρκή πολεοδομικό σχεδιασμό που αναγνωρίζονταν ως κύριες αιτίες των καταρρεύσεων προς μία ευρύτερη συζήτηση που θα οδηγούσε στην κατανόηση των αιτιών που συνδέονται με το κλίμα», προσθέτει η ίδια. Η ερευνητική ομάδα χρησιμοποίησε φωτογραμμετρικές δορυφορικές εικόνες από περασμένες δεκαετίες για να εξετάσει τις μεταβολές των παράκτιων και υδροκλιματικών στοιχείων, κατά μήκος της ακτογραμμής της Αλεξάνδρειας. Σύμφωνα με τη μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο Earth’s Future, περισσότερες από 7.000 κατασκευές που γειτνιάζουν με την ακτογραμμή κινδυνεύουν τα επόμενα χρόνια να καταρρεύσουν. Η ερευνητική ομάδα χρησιμοποίησε δορυφορικές εικόνες για να εξετάσει τις μεταβολές που συντελέστηκαν μέσα στα χρόνια κατά μήκος της ακτογραμμής της Αλεξάνδρειας. [©Αρχείο Ερευνητικής Ομάδας] Τα αίτια της κατάρρευσης «Οι κυριότερες αιτίες της κατάρρευσης σχετίζονται με την παράκτια διάβρωση, την καθίζηση του εδάφους, τη δυναμική των υπόγειων υδάτων και τη διείσδυση αλμυρού νερού, καθώς οδηγούν στην αποσταθεροποίηση των κτιριακών θεμελίων. Αυτοί οι παράγοντες δεν είναι ανεξάρτητοι. Αλληλεπιδρούν με τρόπο που ενισχύει τις καταστροφικές επιπτώσεις τους στο δομημένο τμήμα της πόλης», τονίζει ο δρ Χέγκι, ο οποίος ειδικεύεται στην ερμηνεία της εξέλιξης του νερού στα ξηρά περιβάλλοντα της Γης και στις πλανητικές επιφάνειες. «Η άνοδος του νερού της Μεσογείου ασκεί πίεση στα παράκτια ιζηματογενή στρώματα, προκαλώντας αύξηση στον ρυθμό καθίζησης του εδάφους». Η κλιματική αλλαγή, εξηγούν οι επιστήμονες, έχει επιταχύνει σημαντικά αυτή τη διαδικασία μέσω της ανόδου της στάθμης της θάλασσας και των αλλαγών στα μοντέλα βροχοπτώσεων, τα οποία συμβάλλουν στη διάβρωση της ακτογραμμής της Αλεξάνδρειας και των ήδη ευάλωτων κατασκευών της. «Η άνοδος του νερού της Μεσογείου ασκεί πίεση στα παράκτια ιζηματογενή στρώματα, προκαλώντας αύξηση στον ρυθμό καθίζησης του εδάφους. Επιπλέον, η αυξημένη συχνότητα των ακραίων καιρικών φαινομένων –όπως τα ορμητικά κύματα και οι έντονες βροχοπτώσεις– αποδυναμώνει τις κτιριακές κατασκευές τόσο από πάνω όσο και από κάτω», τονίζει ο Χέγκι. Η σημερινή κατάσταση των κτιρίων στην ακτογραμμή της Αλεξάνδρειας όπως την κατέγραψαν στη μελέτη τους οι επιστήμονες. [©Αρχείο Ερευνητικής Ομάδας] «Αβίωτη η κατάσταση της πόλης»Παράλληλα με τις αρχιτεκτονικές και τις κατασκευαστικές ζημιές, οι ερευνητές αναδεικνύουν ένα ακόμη ουσιώδες ζήτημα: τη διατάραξη βασικών υπηρεσιών του, κράτους συμπεριλαμβανομένων των οδικών δικτύων, των συστημάτων αποχέτευσης και των γραμμών ύδρευσης. «Aυξάνεται ο κίνδυνος μόνιμης απώλειας γης, ιδίως στις πυκνοκατοικημένες παραθαλάσσιες περιοχές, όπου ολόκληρες κοινότητες απειλούνται με αναγκαστική μετακίνηση». «Ολα αυτά συμβάλλουν στην αυξανόμενη αβίωτη κατάσταση της πόλης», λέει η Φουάντ και προσθέτει: «Η απώλεια των παράκτιων προστατευτικών ζωνών έχει αφήσει την Αλεξάνδρεια εκτεθειμένη σε ακραία καιρικά φαινόμενα, κάνοντας τις γειτονιές ιδιαίτερα ευάλωτες σε πλημμύρες και ορμητικές καταιγίδες. Επίσης, αυξάνεται ο κίνδυνος μόνιμης απώλειας γης, ιδίως στις πυκνοκατοικημένες παραθαλάσσιες περιοχές, όπου ολόκληρες κοινότητες απειλούνται με αναγκαστική μετακίνηση». Με στόχο να μετριαστούν οι επιπτώσεις της καθίζησης του εδάφους και της ανόδου της στάθμης της θάλασσας, η αιγυπτιακή κυβέρνηση, σύμφωνα με την αρχιτέκτονα, έχει παρέμβει κυρίως με έργα που αφορούν την ενίσχυση των ακτών, την κατασκευή φραγμάτων και τη βελτίωση των συστημάτων αποστράγγισης. «Η απώλεια των παράκτιων προστατευτικών ζωνών έχει αφήσει την Αλεξάνδρεια εκτεθειμένη σε ακραία καιρικά φαινόμενα, κάνοντας τις γειτονιές ιδιαίτερα ευάλωτες σε πλημμύρες και ορμητικές καταιγίδες»μ λέει στην «Κ» η επικεφαλής της έρευνας, Σάρα Φουάντ. [©Αρχείο Ερευνητικής Ομάδας] Σχέδια χωρίς αποτελεσματικότητα«Οι πρωτοβουλίες αυτές σε μεγάλο βαθμό υπήρξαν ανασταλτικές παρά προληπτικές, αντιμετωπίζοντας τα συμπτώματα και όχι τα βαθύτερα αίτια της περιβαλλοντικής παρακμής της Αλεξάνδρειας. Σε πολλές περιπτώσεις, τα υλικά και τα σχέδια που χρησιμοποιήθηκαν για την ενίσχυση της ακτογραμμής απέτυχαν να προσαρμοστούν στην πολύπλοκη υδροκλιματική δυναμική που διαμορφώνει την περιοχή, οδηγώντας –μακροπρόθεσμα– σε περιορισμένη αποτελεσματικότητα», τονίζει η ίδια. «Η έντονη αστικοποίηση και οι ανεξέλεγκτες κατασκευαστικές πρακτικές συνεχίζουν να υπονομεύουν πολλά από αυτά τα προστατευτικά μέτρα». «Επιπλέον, η έντονη αστικοποίηση και οι ανεξέλεγκτες κατασκευαστικές πρακτικές συνεχίζουν να υπονομεύουν πολλά από αυτά τα προστατευτικά μέτρα. Παρότι αναγνωρίζω την αυξανόμενη ευαισθητοποίηση των υπεύθυνων χάραξης πολιτικής, η ανταπόκριση παραμένει κατακερματισμένη, με
ΤΕΡΝΑ Λευκόλιθοι: «Πράσινο» από το ΥΠΕΝ για επέκταση του μεταλλείου μαγνησίτη στην Εύβοια (pic)
H νέα ΑΕΠΟ αφορά προσθήκη τριών χώρων προς μεταλλευτική εκμετάλλευση, αναδιαμόρφωση της τεχνητής δεξαμενής καθίζησης και εκσυγχρονισμό ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων, ενώ επιβάλλονται επιπρόσθετοι περιβαλλοντικοί όροι και περιορισμοί ΑΠΟ ΤΟΝ ΣΤΑΥΡΟ ΓΡΙΜΑΝΗ Την έγκριση περιβαλλοντικών όρων για την υπόγεια εκμετάλλευση μεταλλείου μαγνησίτη καθώς και των συνοδών εγκαταστάσεων επιφανείας εξασφάλισε από το ΥΠΕΝ η ΤΕΡΝΑ Λευκόλιθοι. Με βάση σχετική απόφαση της Γενικής Διεύθυνσης Περιβαλλοντικής Πολιτικής του ΥΠΕΝ, η ΑΕΠΟ αφορά την υπόγεια εκμετάλλευση μεταλλείου μαγνησίτη καθώς και των συνοδών εγκαταστάσεων επιφανείας-επεξεργασίας αυτής, σε χώρους συνολικής έκτασης 392.436,07 τ.μ., στις θέσεις ‘’Πλακαριά-Μουρτίτσα’’, ‘’Γερόρεμμα’’ και «Δαφνοπόταμος» των Τ.Κ. Πηλίου και Προκοπίου, της Δημοτικής Ενότητας Κηρέως, Δήμου Μαντουδίου – Λίμνης – Αγ. Άννας,της Περιφερειακής Ενότητας Εύβοιας. Υπενθυμίζεται ότι πρόκειται για τις εγκαταστάσεις της πρώην ΒΙΟΜΑΓΝ, η οποία εξαγοράστηκε προ ετών από την όμιλο ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ και μετά από σημαντικές επενδύσεις εξελίχθηκε στην ΤΕΡΝΑ Λευκόλιθοι, τη δεύτερη μεγαλύτερη παραγωγό μαγνησίτη (λευκόλιθου) και μαγνησίας στην Ελλάδα, μετά την εταιρεία «Ελληνικοί Λευκόλιθοι».Έτσι, η αρχική ΑΕΠΟ για λογαριασμό της ΒΙΟΜΑΓΝ είχε εκδοθεί το 2011 και έκτοτε έχουν ακολουθήσει αρκετές τροποποιήσεις. Οι προσθήκεςΘα πρέπει να σημειωθεί ότι από την παρούσα τροποποίηση – ανανέωση της ΑΕΠΟ του project, δεν επέρχονται ουσιαστικές διαφοροποιήσεις σε σχέση με τις επιπτώσεις στο περιβάλλον του αρχικώς αδειοδοτημένου περιβαλλοντικά έργου. Ειδικότερα, όπως αναφέρεται, η παρούσα τροποποίηση αφορά: • Προσθήκη τριών χώρων προς μεταλλευτική εκμετάλλευση• Συντήρηση / αναδιαμόρφωση του φράγματος / αναχώματος της εγκατάστασης εξορυκτικών αποβλήτων (τεχνητής δεξαμενής καθίζησης)• Εκσυγχρονισμό/ προσθήκη λοιπών βοηθητικών ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων (γεφυροπλάστιγγα, σιλό κλπ). Επιπρόσθετα, με την παρούσα απόφαση, λαμβανόμενων υπ’ όψη και των στοιχείων του φακέλου τροποποίησης-ανανέωσης, «μεταβάλλονται ορισμένοι περιβαλλοντικοί όροι που αναφέρονται στην ΑΕΠΟ του έργου και επιβάλλονται επιπρόσθετοι περιβαλλοντικοί όροι και περιορισμοί, που αφενός μεν προσαρμόζουν και επεξηγούν τους ήδη τεθέντες περιβαλλοντικούς όρους και αφετέρου διασφαλίζουν περαιτέρω την προστασία του περιβάλλοντος της περιοχής του έργου», όπως αναφέρεται. Τι περιλαμβάνει το projectΠιο αναλυτικά, το έργο αφορά στην υπόγεια εκμετάλλευση μεταλλείων μαγνησίτη (λευκόλιθου), με επιφανειακές επεμβάσεις, συνολικής έκτασης μετά τις προσθήκες της νέας ΑΕΠΟ, 392.436,07 τ.μ., στις θέσεις ’Πλακαριά-Μουρτίτσα’’, ‘’Γερόρεμμα’’ και «Δαφνοπόταμος» του Δήμου Μαντουδίου – Λίμνης – Αγ. Άννας, Π.Ε. Εύβοιας. Σημειώνεται ότι το έργο είναι υφιστάμενο και με την απόφαση προστίθενται νέοι χώροι επέμβασης. Πιο συγκεκριμένα, στις παραπάνω θέσεις είναι αδειοδοτημένοι με ΑΕΠΟ 5 χώροι μεταλλευτικής επέμβασης (χώροι I, II, III, IV, και V) και προστίθενται έτεροι 3 νέοι (χώροι VI, VII και VIII).Εντός του χώρου ΙΙΙ, στη θέση «Γερόρεμμα», λειτουργεί εργοστάσιο εμπλουτισμού, στο οποίο εμπλουτίζεται το μετάλλευμα που εξορύσσεται, ώστε να παραχθεί ο καθαρός μαγνησίτης (λευκόλιθος). Ο εμπλουτισμός περιλαμβάνει τα ακόλουθα στάδια επεξεργασίας: α) πρωτογενή θραύση-κοσκίνηση-ξηρή επεξεργασία,β) υγρή επεξεργασία,γ) χειροδιαλογή ή εναλλακτικά μαγνητικό διαχωρισμό καιδ) ανακύκλωση των νερών του εμπλουτισμού. Από την εξόρυξη και επεξεργασία του μεταλλεύματος, παράγονται και εξορυκτικά απόβλητα (μη εμπορεύσιμα προϊόντα εξόρυξης-στείρα υλικά), τα οποία αξιοποιούνται για διαχείριση στις εγκαταστάσεις εξορυκτικών αποβλήτων του έργου και για τις εργασίες αποκατάστασης (διαστρώσεις, επαναπλήρωση κοιλοτήτων εκσκαφής, εργασίες λιθογόμωσης των υπογείων κενών κλπ). Τα μεταλλευτικά προϊόντα, φορτώνονται και μεταφέρονται είτε στο εργοστάσιο της εταιρείας στη θέση Φούρνοι Μαντουδίου για περαιτέρω αξιοποίηση, για έψηση προς παραγωγή ή δίπυρης μαγνησίας (sintering), είτε στην σκάλα φόρτωσης στη θέση «Δαφνοπόταμος», για την απευθείας μεταφορά του μεταλλεύματος προς εξωτερικές αγορές. Οι εγκαταστάσεις επιφανείας – επεξεργασίας περιλαμβάνουν: • Εργοστάσιο εμπλουτισμού (επεξεργασίας) λευκόλιθου, με τις απαραίτητες συνοδευτικές του εγκαταστάσεις, στο χώρο ΙΙΙ, στην θέση «Γερόρεμμα».• Δεξαμενή καθίζησης (thickener)• Δεξαμενή καθίζησης (εγκατάσταση εξορυκτικών αποβλήτων)• Λοιπές εγκαταστάσεις εξορυκτικών αποβλήτων• Λοιπές βοηθητικές εγκαταστάσεις (συνεργείο κινητού εξοπλισμού, συνεργείο συντήρησης εργοστασίου, μονάδας παραγωγής πεπιεσμένου αέρα, αντλίες καθαρού ύδατος, πρατήριο υγρών καυσίμων, κτήρια προσωπικού, γραφεία διοίκησης – εργοδηγών κλπ).• Σκάλα φόρτωσης λευκόλιθου, με τις απαραίτητες συνοδευτικές του εγκαταστάσεις, στην παρακείμενη θέση «Δαφνοπόταμος». Όπως αναφέρεται στην ΑΕΠΟ, οι ανάγκες σε νερό για τη λειτουργία του μεταλλείου αφορούν ανάγκες των υδρόψυκτων μηχανημάτων, περίπου 20 m3/ημέρα, που θα καλύπτονται είτε από αξιοποίηση/ άντληση των υπογείων νερών, που προκύπτουν στην υπόγεια εκμετάλλευση, είτε από την αξιοποίηση των υδάτων που συγκεντρώνονται στα δάπεδα των επιφανειακών ορυγμάτων και των υδάτων της τεχνητής δεξαμενή καθίζησης. Οι ανάγκες σε νερό για τη λειτουργία του εργοστασίου εμπλουτισμού υπολογίζονται σε 3-4 m3/tn μεικτών τροφοδοσίας. Η αντιστάθμιση των απωλειών σε νερό, ανέρχεται σε 1 m3/tn μεικτών ή 400 m3/ημέρα. Πηγή: newmoney.gr
Η Unesco κρούει τον κώδωνα του κινδύνου: Ρεκόρ απώλειας παγετώνων απειλεί δισεκατομμύρια ανθρώπους
Σύμφωνα με έκθεση της Unesco, οι παγετώνες σε όλο τον κόσμο λιώνουν με τους πιο γοργούς ρυθμούς που έχουν καταγραφεί ποτέ, δεδομένου ότι τα τελευταία τρία χρόνια παρατηρήθηκαν απώλειες ρεκόρ. Με αφορμή τη σημερινή, πρώτη Παγκόσμια Ημέρα Παγετώνων, η γενική γραμματέας του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού (WMO), Αντρέα Σελέστε Σάουλο, υπογράμμισε: «Η διατήρηση των παγετώνων δεν είναι απλώς ζήτημα περιβαλλοντικής, οικονομικής και κοινωνικής ανάγκης. Είναι ζήτημα επιβίωσης.» Ο Μίχαελ Ζεμπ, διευθυντής της Παγκόσμιας Υπηρεσίας Παρακολούθησης Παγετώνων με έδρα την Ελβετία στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου, όπου παρουσιάστηκε η έκθεση της Unesco, οι 9.000 γιγατόνοι πάγου που έχουν χαθεί από τους παγετώνες από το 1975 αντιστοιχούν περίπου «σε ένα κομμάτι πάγου στο μέγεθος της Γερμανίας με πάχος 25 μέτρα». Η δραματική αυτή απώλεια πάγου, από την Αρκτική ως τις Άλπεις και από τη Λατινική Αμερική ως το Θιβέτ, αναμφισβήτητα θα επιταχυνθεί λόγω της κλιματικής αλλαγής, προκαλούμενης από τα ορυκτά καύσιμα, η οποία αυξάνει και τη θερμοκρασία της Γης. Οι επιπτώσεις αναμένεται να επιτείνουν τα οικονομικά, περιβαλλοντικά και κοινωνικά προβλήματα παγκοσμίως, εφόσον αυξάνεται η στάθμη των θαλασσών και μειώνεται ο όγκος των παγετώνων. Οι μεγαλύτερες απώλειες στον όγκο των παγετώνων παρατηρήθηκαν τα πέντε από τα έξι τελευταία χρόνια, ενώ μόνο το 2024 έχασαν 450 γιγατόνους μάζας. Ο Μίχαελ Ζεμπ, διευθυντής της Παγκόσμιας Υπηρεσίας Παρακολούθησης Παγετώνων με έδρα την Ελβετία στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου, όπου παρουσιάστηκε η έκθεση της Unesco, οι 9.000 γιγατόνοι πάγου που έχουν χαθεί από τους παγετώνες από το 1975 αντιστοιχούν περίπου «σε ένα κομμάτι πάγου στο μέγεθος της Γερμανίας με πάχος 25 μέτρα». Η δραματική αυτή απώλεια πάγου, από την Αρκτική ως τις Άλπεις και από τη Λατινική Αμερική ως το Θιβέτ, αναμφισβήτητα θα επιταχυνθεί λόγω της κλιματικής αλλαγής, προκαλούμενης από τα ορυκτά καύσιμα, η οποία αυξάνει και τη θερμοκρασία της Γης. Οι επιπτώσεις αναμένεται να επιτείνουν τα οικονομικά, περιβαλλοντικά και κοινωνικά προβλήματα παγκοσμίως, εφόσον αυξάνεται η στάθμη των θαλασσών και μειώνεται ο όγκος των παγετώνων. Οι μεγαλύτερες απώλειες στον όγκο των παγετώνων παρατηρήθηκαν τα πέντε από τα έξι τελευταία χρόνια, ενώ μόνο το 2024 έχασαν 450 γιγατόνους μάζας. Κίνδυνοι Επισημαίνονται οι κίνδυνοι που απειλούν περίπου 1,1 δισ. ανθρώπους που ζουν σε ορεινές κοινότητες που πλήττονται περισσότερο από τις άμεσες επιπτώσεις της απώλειας των παγετώνων, λόγω του αυξημένου κινδύνου φυσικών καταστροφών και των μη αξιόπιστων πηγών νερού. Σημειώνεται επιπροσθέτως ότι η άνοδος της θερμοκρασίας της Γης θα επιδεινώσει τις ξηρασίες σε περιοχές που εξαρτώνται από το χιόνι για νερό, ενώ θα αυξήσει τόσο τη σφοδρότητα και τη συχνότητα φυσικών καταστροφών, όπως οι κατολισθήσεις, οι χιονοστιβάδες, οι ξαφνικές πλημμύρες και οι υπερχειλίσεις λιμνών. Σύμφωνα με την έκθεση της Unesco, το λιώσιμο των παγετώνων στην ανατολική Αφρική έχει ήδη οδηγήσει σε αύξηση των συγκρούσεων με αφορμή την πρόσβαση στο νερό, το πολυτιμότερο ενδεχομένως αγαθό τα επόμενα χρόνια. Από το 2000 ως το 2023 λόγω της μείωσης του όγκου των παγετώνων έχει αυξηθεί κατά 18 χιλιοστά, η στάθμη των θαλασσών παγκοσμίως, σχεδόν ένα χιλιοστό ετησίως, ενώ κάθε επιπλέον χιλιοστό εκθέτει περίπου άλλους 30.000 ανθρώπους σε πλημμύρες. Η μόνη απάντηση στο πρόβλημα σύμφωνα με τον ΟΗΕ δεν μπορεί παρά να είναι η αντιμετώπιση της υπερθέρμανσης του πλανήτη, με τον περιορισμό των αερίων που οξύνουν το φαινόμενο του θερμοκηπίου. «Μπορούμε να διαπραγματευθούμε για πολλά πράγματα στον ΟΗΕ, αλλά δεν μπορούμε να διαπραγματευθούμε τους νόμους της φυσικής που αφορούν το λιώσιμο των πάγων», τόνισε ο Ούλενμπρουκ.
Με υποβρύχια κάμερα «συλλαμβάνουν» ψάρια που τρώνε κοράλλια
Οι επιστήμονες σχεδίασαν ειδική συσκευή που καταγράφει τα είδη, τα οποία τρέφονται με τους ευάλωτους οργανισμούς, ώστε η αποκατάστασή τους να είναι στοχευμένη ΑΠΟ ΤΗ ΔΑΝΑΗ ΔΑΣΟΠΟΥΛΟΥ Οι κοραλλιογενείς ύφαλοι, τα λεγόμενα «τροπικά δάση της θάλασσας», είναι πολύτιμοι για το οικοσύστημα καθώς φιλοξενούν δεκάδες διαφορετικά είδη, αποτελούν πηγή τροφής και σημείο αναπαραγωγής. Παράλληλα, προστατεύουν τις παράκτιες περιοχές από τη σφοδρότητα των κυμάτων και λειτουργούν ως πηγή εισοδήματος για τοπικές κοινότητες. Εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής και της ανθρώπινης δραστηριότητας, ωστόσο, τα κοράλλια αντιμετωπίζουν σοβαρές προκλήσεις, με σημαντικό αριθμό εξ αυτών να πεθαίνουν και άλλα να απειλούνται σοβαρά. Σε μία προσπάθεια να προστατεύσουν και να διατηρήσουν τα κοράλλια, οι επιστήμονες επιστρατεύουν ποικίλες πρακτικές: Από χορήγηση βιταμινών, εκτροφή κοραλλιών για να «εκπαιδευτούν» στα κύματα καύσωνα, μέχρι συσκευές με φως που προσελκύουν οργανισμούς ώστε να ενισχυθούν οι ρυθμοί διατροφής και υποβρύχια ηχεία που αναπαράγουν ήχους υγιών υφάλων. Τώρα, ερευνητική ομάδα από το Πανεπιστήμιο του Μαϊάμι (UM) από το τμήμα Επιστημών της Θάλασσας, της Ατμόσφαιρας και της Γης, δοκιμάζει μία υποβρύχια κάμερα για να «συλλάβει» τους… κλέφτες κοραλλιών. Οι ειδικοί με τη χρηματοδότηση του Ιδρύματος Άγριας Ζωής της Φλόριντα, σχεδίασαν και κατασκεύασαν ειδική συσκευή μαγνητοσκόπησης χρησιμοποιώντας κάμερες GoPro με αδιάβροχο περίβλημα, προσαρτημένο σε πλαίσιο από PVC και τοποθετημένο σε βάση μολύβδου για σταθερότητα. Μετά το πέρας της δοκιμαστικής περιόδου οι επιστήμονες είχαν στα χέρια τους το κατάλληλο μοντέλο, το οποίο τοποθετήθηκε στο βυθό της θάλασσας σε ύφαλο κοντά στο Κι Μπισκέιν του Μαϊάμι. Η κάμερα ρυθμίστηκε για να καταγράφει πλάνα ανά 24 και 48 ώρες και στη συνέχεια κάθε εβδομάδα για διάστημα έξι εβδομάδων, όσο διήρκησε η αποστολή. Αρχικά, όπως αναφέρει ο βρετανικός Guardian, η ομάδα αντιμετώπισε δυσκολίες εξαιτίας υπερθερμασμένης μπαταρίας και διαρροών που εισχώρησαν στην κάμερα, ενώ σε μία περίπτωση η συσκευή εκλάπη. Εντούτοις, αφού ξεπεράστηκαν τα αρχικά εμπόδια, η ομάδα κατάφερε να εντοπίσει τους… ενόχους που βρίσκονται πίσω από την κατανάλωση των κοραλλιών σε ποσοστό που ξεπερνά το 97%. Πρόκειται για τα παπαγαλόψαρα Sparisoma aurofrenatum και Sparisoma viride, καθώς και για το Chaetodon capistratus γνωστό και ως πεταλούδα με τα τέσσερα μάτια, εξαιτίας της ιδιαίτερης μορφολογίας του. Από τα τρία ψάρια, μάλιστα, το πρώτο δείχνει ιδιαίτερη προτίμηση (56,3%) σε εννέα διαφορετικά είδη κοραλλιών. Όπως είπε στη βρετανική εφημερίδα ο επικεφαλής του έργου και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Μαϊάμι, Ντιέγκο Λίρμαν, παρατηρείται έντονη κατανάλωση κοραλλιών που έχουν τοποθετηθεί πρόσφατα στο σημείο, από ψάρια, αλλά μέχρι πρότινος έλειπαν τα δεδομένα σχετικά με την ταυτότητα των ειδών που προτιμούσαν να… γευματίζουν με τα ευάλωτα ασπόνδυλα. Χάρη στα πλάνα από τις ειδικές κάμερες αυτό το κενό καλύφθηκε και έτσι οι ειδικοί διαθέτουν όλα τα απαραίτητα εργαλεία ώστε να επιχειρήσουν ξανά προσπάθειες ενίσχυσης πληθυσμού των κοραλλιών. Η περιοχή των κοραλλιογενών υφάλων στη Φλόριντα ήταν πριν από δεκαετίες ένας παράδεισος με έκταση που άγγιζε τα 560 χλμ. και έσφυζε από θαλάσσια ζωή. Εντούτοις, σύμφωνα με εκτιμήσεις της Εθνικής Υπηρεσίας Ωκεανογραφίας και Ατμόσφαιρας (NOAA), η υγιής κοραλλιογενής κάλυψη του υφάλου έχει μειωθεί κατά 90% από τα τέλη της δεκαετίας του 1970, έπειτα από μία σειρά παραγόντων όπως ασθένειες, θερμική καταπόνηση, ρύπανση, ακραία καιρικά φαινόμενα και καταστροφές από σκάφη. Δεν είναι τυχαίο ότι καταγράφεται ολοένα περισσότερο το φαινόμενο της λεύκανσης των κοραλλιών, συχνά συνώνυμο θανάτου του οργανισμού. Επομένως, η ταυτοποίηση ψαριών που μπορεί να προκαλέσουν φθορές είναι πολύτιμη καθώς για πρώτη φορά οι ειδικοί θα επιλέξουν σημεία και είδη κοραλλιών πριν την τοποθέτησή τους ελαχιστοποιώντας τις πιθανότητες θήρευσής τους και μεγιστοποιώντας το ενδεχόμενο επιτυχίας της αποκατάστασης. Η Έριν Βάισμαν από το UM, πρόσθεσε ότι στο μέλλον θα μπορούσε να αξιοποιηθεί και η τεχνητή νοημοσύνη στην ανάλυση των βίντεο και στον εντοπισμό των ψαριών και της συμπεριφοράς τους, ώστε να απλοποιηθεί και να επισπευσθεί η διαδικασία. Πηγή: newmoney.gr
Χρυσωρυχείο οι σκορπιοί: Εκατομμύρια δολάρια για το δηλητήριό τους (vid)
Τους «αρμέγουν» σε ειδικές φάρμες και από εκεί το «χρυσό» υγρό ταξιδεύει σε όλο τον κόσμο ΑΠΟ ΤΗ ΔΑΝΑΗ ΔΑΣΟΠΟΥΛΟΥ Μετά το φόνο του Όσιρι από τον αδελφό του Σεθ, η σύζυγός του Ίσιδα κρύβεται μαζί με τον μονάκριβο γιο της Ώρο για να τον προστατεύσει και να τον μεγαλώσει ώστε να εκδικηθεί για το θάνατο το πατέρα του και να διεκδικήσει τον θρόνο της Αιγύπτου. Ντυμένη με κουρέλια και συνοδευόμενη από επτά μαγικούς σκορπιούς – Τέφεν, Μπέφεν, Μέστετ, Μέστετεφ, Πέτετ, Θέτετ και Μάατετ – προσεγγίζει ένα αρχοντικό για να ζητήσει τροφή. Όταν η πλούσια γυναίκα αντικρίζει τα βρώμικα ρούχα της και τους φύλακές της, της κλείνει την πόρτα, δίχως να γνωρίζει ότι μπροστά της βρίσκεται η πιο ισχυρή θεά της Αιγύπτου. Οι σκορπιοί θέλοντας να την τιμωρήσουν για τη στάση της διοχετεύουν όλο το δηλητήριό τους στον Τέφεν, ο οποίος τσιμπά τον γιο της. Η Ίσιδα που είχε βρει καταφύγιο σε ένα φτωχικό γειτονικό σπίτι, ακούγοντας τις κραυγές της γυναίκας σπεύδει να βοηθήσει. Μόλις καταλαβαίνει τι έχει συμβεί επανέρχεται στη θεϊκή μορφή της και δίνει εντολή να φύγει το δηλητήριο από το σώμα του μικρού αγοριού. Ο μύθος αναδεικνύει τον διττό συμβολισμό του σκορπιού: Από τη μία θανατηφόρος, από την άλλη θεϊκός, εστιάζοντας στον ρόλο του τόσο ως μέρος του κινδύνου, όσο και της θεραπείας. Δεν είναι τυχαίο ότι σε πολλούς πολιτισμούς, το αρθρόποδο με την αινιγματική του φύση, χρησιμοποιείται ως φυλαχτό για να διώξει το κακό ή να φέρει καλή τύχη, ενσαρκώνει τη ζωή ή το θάνατο, την προστασία ή την απειλή, καθιστώντας το σημαντικό σύμβολο σε μύθους και θρύλους σε όλο τον κόσμο. Το «άρμεγμα» του «χρυσού» υγρού Περισσότερα από 2.500 είναι τα είδη σκορπιού που εντοπίζονται σε όλο τον πλανήτη με εξαίρεση την Ανταρκτική και τη Νέα Ζηλανδία, ωστόσο μόνο τα 50 εξ αυτών διαθέτουν δυνητικά θανατηφόρες τοξίνες στο υγρό που κρύβουν στην ουρά τους και χρησιμοποιούν για να παραλύσουν το θήραμά τους ή για άμυνα κατά των θηρευτών. Το υγρό τους δεν είναι μόνο θανατηφόρο, αλλά είναι πλούσιο σε πεπτίδια, πρωτεΐνες, ένζυμα με αποτέλεσμα να αποδεικνύεται χρήσιμο στη βιοτεχνολογία και τη φαρμακευτική, με την πολυπλοκότητα γύρω από τη λήψη του να εκτοξεύουν την αξία του. Τα τελευταία χρόνια σε πολλές χώρες λειτουργούν ολοένα περισσότερες «φάρμες» με προσωπικό που εξειδικεύεται στο «άρμεγμα» σκορπιών. Από το 2016 σε Αφρική και Ασία σημειώνεται σημαντική αύξηση ανάμεσα σε όσους συγκεντρώνουν το δηλητήριο, προμηθεύουν με σκορπιούς ή επενδύουν σε εκτροφεία με σκοπό την εξαγωγή του «χρυσού» υγρού για εμπορική χρήση. Στο Ιράν, για παράδειγμα, η ιδέα της εκτροφής σκορπιών διαδόθηκε αστραπιαία με δημοσιεύματα να υποστηρίζουν ότι οι επιχειρηματίες θα μπορούσαν να κερδίσουν ακόμα και 10 εκατ. δολάρια για κάθε λίτρο. https://www.youtube.com/watch?v=MG0whISAgNE Στη Νιγηρία ένας στρατιωτικός, ο Μουχαμάντ Ουσμάν, κρέμασε τη στολή του, αξιοποίησε δύο ακίνητα που του κληροδότησαν οι γονείς του και ανέπτυξε μία τέτοια φάρμα, εκτρέφοντας περισσότερες από 10.000 σκορπιούς – αυτοκρατορικούς (Pandinus imperator) και του είδους Leiurus quinquestriatus. Η φροντίδα τους έχει μετατραπεί σε πραγματικό πάθος για τον Ουσμάν, ο οποίος τα διατηρεί σε διάφανα δοχεία και καθημερινά προσέχει για την ευημερία τους. Αρκεί να παρατηρήσει κανείς την ηρεμία με την οποία ο πρώην στρατιωτικός αγγίζει τους σκορπιούς για να διακρίνει την αγάπη που τρέφει για τα ζώα. Δείχνει να μη φοβάται τα τσιμπήματά τους, ενώ δε διστάζει να τοποθετήσει μερικούς ακόμα και στο πρόσωπό του, αλλά και στα μπράτσα του, σαν να πρόκειται για τα πιο άκακα πλάσματα στον πλανήτη. Στη συνέχεια, με μεγάλη προσοχή τους επιλέγει έναν-έναν και με τη βοήθεια ειδικών εργαλείων τους διεγείρει ώστε να απελευθερώσουν σταγόνα-σταγόνα το δηλητήριο, το οποίο συγκεντρώνει σε ειδικό δοχείο και έπειτα αποθηκεύει στην κατάλληλη θερμοκρασία. Μετά την εξαγωγή του δηλητηρίου, ο Ουσμάν και οι συνεργάτες του ταΐζουν τους σκορπιούς, τους περιθάλπουν και τους προετοιμάζουν για την επόμενη λήψη. Όπως εξηγεί σε ρεπορτάζ του τοπικού δικτύου News Central TV, κάθε σκορπιός παράγει καθημερινά 2 ml δηλητηρίου. Η λήψη του υγρού γίνεται σχολαστικά και μπορεί να αποδειχθεί επικίνδυνη αιτιολογώντας το κόστος του: Τα 3,4 λίτρα κοστολογούνται περίπου στα 10 εκατ. δολάρια. Αυτό υποστηρίζει στο πρακτορείο Reuters ο ερευνητής νανοτεχνολογίας στο Τεχνικό Πανεπιστήμιο του Τέξας, Χαμέντ Φελέκε, ο οποίος χαρακτηρίζει «πρόκληση» τη λήψη καθώς μπορεί να χρειαστούν χιλιάδες σκορπιοί για να υπάρξει υλικό αξιοποιήσιμο εμπορικά στην παραγωγή φαρμάκων και προϊόντων ομορφιάς. Ο Φελέκε προσθέτει πως η αξία του υγρού προέρχεται από την πολύπλοκη σύνθεση των πρωτεϊνών του, τα ένζυμα, τα πεπτίδια και τις ανόργανες ενώσεις. Ωστόσο, επισημαίνει πως με την πρόοδο της τεχνολογίας μπορεί κάποιες από αυτές τις ενώσεις να μπορούν να παράγονται στο εργαστήριο και επομένως να μειωθεί η ζήτηση του δηλητηρίου και κατά συνέπεια και η τιμή του. Προς το παρόν πάντως και μέχρι να φτάσει σε αυτό το επίπεδο η τεχνολογία, ο Ουσμάν και οι συνάδελφοί του εξακολουθούν να «αρμέγουν» τους σκορπιούς τους. Ανησυχία για τη διατήρηση των πληθυσμών τους Παρότι δεν είναι ακριβής ο αριθμός των εκτροφείων που λειτουργούν στον κόσμο, η εξαγωγή δηλητηρίου έχει διαδοθεί με επιχειρήσεις μικρής κλίμακας φάρμες έως μεγαλύτερες εγκαταστάσεις να φιλοξενούν χιλιάδες σκορπιούς. Η τάση εγείρει ανησυχίες, καθώς η εκμετάλλευσή τους μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τον αριθμό των πληθυσμών και τη βιοποικιλότητα. Σε παλαιότερη έρευνα που είχε δημοσιευθεί στο Arachnologische Mitteilungen ο Αλιρεζά Ζαμάνι από το Πανεπιστήμιο Τούρκου της Φινλανδίας προειδοποιούσε για «είδη σκορπιού σε κίνδυνο» από την αύξηση εκτροφείων. Τόνιζε, δε, ότι είναι ζωτικής σημασίας να ενισχυθούν οι προσπάθειες διατήρησης των ειδών σκορπιού καθώς μόνο λίγα από αυτά προστατεύονται. Επιπλέον, καλούσε τις τοπικές κοινότητες να ενημερωθούν για την κατάστασή τους και να διασφαλιστεί ότι οι πολίτες κατανοούν ότι «δεν υπάρχει αγορά για το δηλητήριο που παράγεται από ερασιτεχνικές φάρμες». Πηγή: newmoney.gr
Το φαγητό που πετάτε στον κάδο θα μπορούσε να φορτίσει 13 φορές ένα κινητό
Τα απόβλητα τροφίμων που προκύπτουν κάθε εβδομάδα από εργαζόμενους θα μπορούσαν να ανακυκλωθούν για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας ΑΠΟ ΤΗ ΔΑΝΑΗ ΔΑΣΟΠΟΥΛΟΥ Τουλάχιστον το 1/5 των τροφίμων καταλήγει στον κάδο, ποσότητα που αντιστοιχεί σε 1 δισ. γεύματα την ημέρα, το συνολικό κόστος από τη σπατάλη φαγητού για την παγκόσμια οικονομία εκτιμάται στο 1 τρισ. δολάρια, σε αυτήν αποδίδεται σχεδόν το 10% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, ενώ σε ποσοστό 60% το φαινόμενο παρατηρείται στα νοικοκυριά… Αυτά είναι τα δεδομένα που προκύπτουν από έκθεση του Περιβαλλοντικού Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών (UNEP) σχετικά με τη σπατάλη φαγητού. Ένα μεγάλο μέρος των αποβλήτων τροφίμων καταλήγει σε χώρους υγειονομικής ταφής, όπου κατά την αποσύνθεσή τους απελευθερώνουν επιβλαβή αέρια, όπως το μεθάνιο. Ως μέρος της λύσης, οι ειδικοί συστήνουν τη μείωση της ποσότητας τροφίμων που αγοράζουμε, προτείνουν την αναδιανομή προϊόντων σε όσους έχουν ανάγκη και προκρίνουν την εναλλακτική της ανακύκλωσης. Σχετικά με την ανακύκλωση τροφίμων για την παραγωγή βιοαερίου, πρόσφατη έρευνα που πραγματοποιήθηκε για λογαριασμό της εταιρείας διαχείρισης αποβλήτων Biffa Limited στη Μεγάλη Βρετανία, αποκάλυψε ότι από τα υπολείμματα τροφών του μεσημεριανού γεύματος στο χώρο εργασίας θα μπορούσε να παραχθεί αρκετή ενέργεια ικανή να φορτίσει ένα κινητό τηλέφωνο 13 φορές. Από την έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε 1.000 εργαζομένους διαπιστώθηκε ότι παρότι αρκετοί είναι προσεκτικοί ώστε να μην πετούν φαγητό, οι μισοί εξ αυτών δεν τα καταφέρνουν, επομένως μέρος του γεύματος καταλήγει στον κάδο κάθε εβδομάδα. Ανάμεσα στους λόγους που επικαλέστηκαν ήταν σε ποσοστό 30% το πιεσμένο πρόγραμμα ή η αλλαγή σχεδίων, σε ποσοστό 28% ότι η ποιότητα των τροφίμων δεν ήταν καλή, σε ποσοστό 25% ότι η μερίδα φαγητού ήταν πολύ μεγάλη, σε ποσοστό 15% ότι είχαν παραγγείλει περισσότερο από όσα χρειάζονταν, ενώ το 45% πέταξε μη βρώσιμα προϊόντα όπως φλούδες από φρούτα ή τσόφλια αυγών. Τα ευρήματα συμπίπτουν με νομοθεσία, η οποία θα τεθεί σε εφαρμογή την 31η Μαρτίου 2025 στη Μεγάλη Βρετανία, η οποία θα καλεί τις επιχειρήσεις με 10 ή περισσότερους εργαζομένους πλήρους απασχόλησης να διαχωρίζουν το πλαστικό, το χαρτί, το γυαλί, το μέταλλο και τα απόβλητα τροφίμων από τα υπόλοιπα απορρίμματα. Σε περίπτωση που εντοπιστεί παράβαση θα επιβληθεί πρόστιμο. Αυτό που οι περισσότεροι πολίτες δε γνωρίζουν είναι ότι αν τα υπολείμματα τροφίμων διαχωριστούν σωστά, μπορούν να σταλούν σε μονάδες αναερόβιας ζύμωσης για την παραγωγή βιοαερίου. «Η σπατάλη τροφίμων είναι ένα σημαντικό ζήτημα, το οποίο συχνά παραβλέπεται στους χώρους εργασίας, με πολλούς να αγνοούν τη δυνατότητα παραγωγής ανανεώσιμης πηγής ενέργειας ή της χρήσης για κομποστοποίηση εάν τα υπολείμματα ανακυκλωθούν σωστά», δήλωσε σύμφωνα με την επίσημη ιστοσελίδα της Biffa η Μαξίν Μέιχιου, γενική διευθύντρια της εταιρίας. Όπως είπε, είναι σημαντικός ο διαχωρισμός των αποβλήτων τροφίμων όχι μόνο για να περιοριστεί η ρύπανση, αλλά «για να ανακυκλωθούν και να ανακτηθεί ενέργεια που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη φόρτιση κινητών τηλεφώνων ή τη λειτουργία ενός βραστήρα». Χαρακτήρισε την εφαρμογή της νομοθεσίας για τις επιχειρήσεις «κρίσιμο βήμα προς τα εμπρός» για την πιο σωστή διαχείριση των απορριμμάτων, εντούτοις τόνισε ότι ένας στους τέσσερις εργαζόμενους δε γνωρίζει ότι πρόκειται να τεθεί σε ισχύ τις ερχόμενες ημέρες. Την ίδια ώρα, από την έρευνα προκύπτει ότι το 18% των εργαζομένων δεν είναι ικανοποιημένο από τις επιλογές ανακύκλωσης των εταιριών τους, με τέσσερις στους 10 να αναφέρουν πως δεν υπήρχε ξεχωριστός κάδος αποβλήτων τροφίμων. Επιπλέον, το 77% εξ αυτών εξέφρασε ανησυχία για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των απορριμμάτων τροφίμων, με το 40% να πιστεύει ότι καταλήγουν σε χώρους υγειονομικής ταφής. Η Μέιχιου τόνισε ότι είναι απαραίτητο οι εταιρίες να βελτιώσουν τις μεθόδους ανακύκλωσης και έκανε λόγο για «ζωτικής σημασίας» εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση σχετικά με το ζήτημα τονίζοντας ότι ακόμα και οι μικρές αλλαγές μπορούν να έχουν θετικό αντίκτυπο στο περιβάλλον για ένα πιο βιώσιμο μέλλον. Απλές οδηγίες για λιγότερη σπατάλη τροφίμων: Πριν πάτε στο σουπερμάρκετ ετοιμάστε λίστα με όσα πραγματικά χρειάζεστε Αν είναι εφικτό ψωνίστε καθημερινά και όχι εβδομαδιαία, ή έστω όταν χρειάζεστε κάποιο προϊόν Μην αποθηκεύετε τρόφιμα, αλλά οργανώστε την κουζίνα σας ώστε τα προϊόντα να μην χαλάσουν Μη μαγειρεύετε μεγαλύτερες μερίδες από όσες είναι απαραίτητες Αξιοποιείστε το φαγητό που περισσεύει Καταψύξτε ό,τι δεν μπορείτε να καταναλώσετε Αγοράστε λιγότερα φρούτα και λαχανικά ώστε να μη χρειαστεί να τα πετάξετε Κομποστοποιήστε τα απορρίμματα τροφίμων Πηγή: newmoney.gr
Ένα όστρακο φέρνει ελπίδα και μαργαριτάρια στον Ευβοϊκό
Το Pinctada radiata μπορεί να ενισχύσει την τοπική αλιευτική οικονομία μέσω της εμπορικής εκμετάλλευσης των κελυφών του και την παραγωγή μαργαριταριών ΑΠΟ ΤΗ ΔΑΝΑΗ ΔΑΣΟΠΟΥΛΟΥ Μπορεί να είναι μικρό, αλλά κρύβει έναν πραγματικό θησαυρό στη σφιχτή «αγκαλιά» του. Το Pinctada radiata ή στρειδόχτενο, είναι ένα θαλάσσιο δίθυρο μαλάκιο, το οποίο αν και κατάγεται από την περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού Ωκεανού, είναι γνωστό για τα μακρινά… ταξίδια του, αφού ήδη από τον 19ο αιώνα έχει καταγραφεί στη Μεσόγειο. Το ξενικό είδος με το χαρακτηριστικό πράσινο-χάλκινο κέλυφος και την μαργαριταρένια «καρδιά» έχει εγκατασταθεί στην ανατολική Μεσόγειο και θα μπορούσε να αποδειχθεί πολύτιμο για την τοπική οικονομία ιδίως στον νότιο Ευβοϊκό Κόλπο, όπου εντοπίζεται. Ο Δημήτρης Πάφρας, ιχθυολόγος και υποψήφιος Διδάκτωρ στην Θαλάσσια βιολογία και αλιευτική δυναμική στο Τμήμα Γεωπονίας Ιχθυολογίας & Υδάτινου Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας στη Σχολή Γεωπονικών Επιστημών, μιλώντας στο Νewmoney.gr ξετύλιξε το «μυστήριο» του μαργαριτοφόρου οστράκου στον Ευβοϊκό, μία από τις σημαντικότερες αλιευτικές περιοχές της Ελλάδας. Πώς ένας επιστήμονας αποφασίζει να ασχοληθεί ενεργά με τη μελέτη του Pinctada radiata; Ο κ. Πάφρας εξηγεί ότι η απόφαση δεν είναι τυχαία, αλλά προϊόν επιστημονικού προβληματισμού και βαθιάς οικολογικής ευαισθησίας. Δεν αποτελεί, επομένως, έκπληξη ότι δημοσίευσε δύο επιστημονικές μελέτες σε διεθνή περιοδικά, σχετικά με τη βιολογία και την πληθυσμιακή δυναμική του είδους. Εξάλλου, η οικολογική και οικονομική σημασία του οστράκου για τα θαλάσσια οικοσυστήματα της Μεσογείου, αποτελούν ικανά στοιχεία για τη διερεύνηση του στρειδόχτενου, με τη μοναδική μορφολογική ταυτότητα. Photo: Δημήτρης Πάφρας «Το Pinctada radiata προτιμά ρηχά παράκτια ύδατα, συνήθως σε βάθη έως 15 μέτρων, αν και έχει καταγραφεί και σε πολύ μεγαλύτερα βάθη, έως και 150 μέτρα. Ευδοκιμεί σε περιοχές με σταθερές θερμοκρασίες, μέτρια κυκλοφορία νερού και υποστρώματα που του επιτρέπουν την προσκόλληση, όπως βράχοι ή άλλες σκληρές επιφάνειες», αναφέρει ο ειδικός. Όσο για τη θερμοκρασία, αποτελεί κρίσιμο παράγοντα για τη βιολογική του δραστηριότητα, ιδίως για τον αναπαραγωγικό του κύκλο. Πώς, όμως, ένα είδος που έρχεται από μακριά κατέληξε να έχει εγκατασταθεί στη Μεσόγειο; Σύμφωνα με τον ιχθυολόγο, το 1874 αναφέρθηκε για πρώτη φορά εκτός της φυσικής του βιογεωγραφικής κατανομής, όταν συλλέχθηκε στις ακτές της Αιγύπτου. Από εκεί, το είδος επεκτάθηκε σε περιοχές όπως η Τυνησία, το Ισραήλ, η Κύπρος και η Μάλτα. Photo: Δημήτρης Πάφρας Στην Ελλάδα εισήχθη το 1963 για σκοπούς υδατοκαλλιέργειας, αλλά η προσπάθεια αυτή δεν ευδοκίμησε και τελικά εγκαταλείφθηκε, επισημαίνει ο ειδικός. Παρ’ όλα αυτά, το είδος εγκαταστάθηκε και εξαπλώθηκε στις ελληνικές θάλασσες, κυρίως μέσω της διαδικασίας της λεσσεψιανής μετανάστευσης, η οποία αναφέρεται στην εισαγωγή ειδών μέσω της Διώρυγας του Σουέζ. Η εξάπλωση του Pinctada radiata συνεχίστηκε και σε άλλες περιοχές της Μεσογείου, όπως η Τουρκία και η Ιταλία, ενώ το 1979 εντοπίστηκε στο λιμάνι της Τουλόν στη Γαλλία, προσκολλημένο σε κύτος ναυτικού σκάφους. Η διαδικασία αυτή της εξάπλωσης συνεχίστηκε με νέες καταγραφές σε περιοχές της κεντρικής Μεσογείου και πιο πρόσφατα στη βόρεια Αδριατική και άλλες περιοχές της δυτικής Μεσογείου. Το είδος αυτό είναι πλέον πλήρως εγκατεστημένο στην ανατολική Μεσόγειο και συνεχίζει να επεκτείνεται, κάτι που υποδεικνύει την ανάγκη για συνεχιζόμενη παρακολούθηση της εξάπλωσής του. Θα μπορούσε να συμβάλλει στην τοπική οικονομία; Ο κ. Πάφρας εξηγεί ότι το είδος έχει τη δυναμική να αποτελέσει έναν αναδυόμενο βιολογικό πόρο για τις παράκτιες κοινωνίες, ενισχύοντας την τοπική αλιευτική οικονομία. «Η αξιοποίηση του, είτε μέσω της εμπορικής εκμετάλλευσης των κελυφών του είτε μέσω της καλλιέργειας για την παραγωγή μαργαριταριών, μπορεί να δημιουργήσει νέες επαγγελματικές ευκαιρίες. Ιδιαίτερα στον Νότιο Ευβοϊκό Κόλπο, όπου επικεντρώνεται και η έρευνα μας, το Pinctada radiata δύναται να λειτουργήσει ως συμπληρωματικός πόρος για τους αλιείς, σε μια περιοχή που δέχεται ήδη έντονη αλιευτική πίεση», αναφέρει. Photo: Δημήτρης Πάφρας Όσο για τη θέση της Ελλάδας στην παγκόσμια αγορά ως αλιευτική δύναμη, ο κ. Πάφρας σχολιάζει πως η ενίσχυσή της προϋποθέτει την υιοθέτηση σύγχρονων, επιστημονικά τεκμηριωμένων πρακτικών διαχείρισης, την προώθηση της βιώσιμης αλιείας και την επένδυση στην καινοτομία και την υδατοκαλλιέργεια. Η ενσωμάτωση νέων ειδών, όπως το Pinctada radiata, σε στρατηγικές ανάπτυξης μπορεί να αποτελέσει ένα νέο κεφάλαιο για την ελληνική αλιεία. Photo: Δημήτρης Πάφρας Εντούτοις, η εισβολή ξενικών ειδών, όπως το στρειδόχτενο θα μπορούσε να προκαλέσει ανισορροπίες στα οικοσυστήματα και να επηρεάσει αρνητικά την τοπική βιοποικιλότητα, αν δεν υπάρχει σωστή διαχείριση. Photo: Δημήτρης Πάφρας Μιλώντας για τις απειλές που αντιμετωπίζουν τα ωκεάνια οικοσυστήματα, ο ειδικός τονίζει ότι προέρχονται από ανθρωπογενείς παράγοντες. Ανάμεσα σε αυτές η υπεραλίευση που προκαλεί σοβαρές διαταραχές στη θαλάσσια τροφική αλυσίδα και μειώνει τις πληθυσμιακές ομάδες των θαλάσσιων οργανισμών. Επιπλέον, η ρύπανση των θαλασσών, ιδίως από πλαστικά και άλλες χημικές ουσίες, έχει αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία των θαλάσσιων ειδών και των οικοσυστημάτων τους. Σημαντική απειλή αποτελεί και η κλιματική αλλαγή, αφού η αύξηση της θερμοκρασίας των θαλασσών και η οξίνιση των υδάτων έχουν ήδη προκαλέσει σοβαρές βλάβες στους κοραλλιογενείς υφάλους και άλλα ευαίσθητα οικοσυστήματα. «Η ανάγκη για προστασία των ωκεάνιων οικοσυστημάτων απαιτεί μια διεθνή, ολιστική προσέγγιση με έμφαση στην ενίσχυση της συνεργασίας για την καταπολέμηση αυτών των προβλημάτων και την εφαρμογή βιώσιμων πρακτικών διαχείρισης των θαλάσσιων πόρων», τονίζει. Photo: Δημήτρης Πάφρας Χαρακτηρίζει, μάλιστα, «προϋπόθεση ζωής» και όχι πολυτέλεια τη θαλάσσια ευημερία, με την αειφόρο διαχείριση των θαλάσσιων πόρων να διασφαλίζει τη συνέχιση των επαγγελμάτων που βασίζονται σε αυτούς, αλλά και τη διατήρηση των πληθυσμών των θαλάσσιων ειδών, αποφεύγοντας την υπεραλίευση και τη διατάραξη των οικολογικών ισορροπιών. Επιπλέον, αυτές οι πρακτικές συμβάλλουν στη διατήρηση της βιοποικιλότητας και στη δημιουργία ενός υγιούς και ισχυρού θαλάσσιου περιβάλλοντος, το οποίο είναι θεμελιώδες τόσο για την ανθρώπινη διατροφή όσο και για τη βιώσιμη ανάπτυξη των θαλάσσιων οικονομιών. Από τι, όμως, εξαρτάται το μέλλον των θαλάσσιων οικοσυστημάτων; Σύμφωνα με τον ειδικό από την ικανότητα έγκαιρης και αποφασιστικής αντίδρασης. «Η επιστημονική κοινότητα έχει ήδη δώσει σαφείς κατευθύνσεις για την προστασία και την αποκατάσταση των ωκεανών, αλλά το πιο σημαντικό είναι να υπάρχει η πολιτική βούληση για να προχωρήσουμε σε δράσεις. Η παγκόσμια συνεργασία και η εστίαση στην προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος είναι το κλειδί για την αποτροπή περαιτέρω ζημιών και την ενίσχυση της βιωσιμότητας των θαλάσσιων οικοσυστημάτων στο μέλλον», εξηγεί. Photo: Δημήτρης Πάφρας Ο κ. Πάφρας, πέρα από τη μελέτη θαλάσσιων ειδών είναι και συγγραφέας βιβλίων, με κάποια από αυτά να απευθύνονται