Σοκ στους ωκεανούς: Η κλιματική αλλαγή εξαφανίζει είδη ψαριών με ανησυχητικούς ρυθμούς
Ορισμένα είδη σολομού και πέστροφας δεν κατάφεραν να φτάσουν στους τόπους αναπαραγωγής λόγω της ξηρασίας. Μια μόνο περίοδος χωρίς επαρκείς βροχοπτώσεις οδήγησε σε δραματική μείωση των ψαριών στην Καλιφόρνια. Στο συμπέρασμα αυτό κατέληξε έρευνα από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Μπέρκλεϋ, η οποία δημοσιεύθηκε στο Proceedings of the National Academy of Sciences Η έκθεση αναφέρει ότι ο εξαιρετικά ξηρός χειμώνας του 2013-2014 οδήγησε σε προσωρινή εξαφάνιση του άγριου βασιλικού σολομού, του κόχο σολομού και της πέστροφας (Oncorhynchus mykiss irideus) από αρκετούς παραπόταμους και ολόκληρες λεκάνες απορροής στη βόρεια ακτή της Καλιφόρνιας. Ο χειμώνας του 2013-2014 στην περιοχή χαρακτηρίστηκε από εξαιρετική ξηρασία, με πολλά ποτάμια και ρέματα να φτάνουν σε επικίνδυνα χαμηλά επίπεδα ή να στεγνώνουν τελείως, εμποδίζοντας τα ψάρια να ολοκληρώσουν την αναπαραγωγική τους πορεία. Η επίδραση ήταν τόσο έντονη που ο πληθυσμός των τριών ειδών συρρικνώθηκε δραματικά, οδηγώντας στην εξαφάνιση του σολομού κόχο και της πέστροφας από αρκετούς παραπόταμους και λεκάνες απορροής. Παρά τη σημαντική πτώση στον αριθμό του άγριου βασιλικού σολομού, το είδος κατάφερε να επιβιώσει, μεταφέροντας τη διαδικασία αναπαραγωγής σε άλλες περιοχές. Οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι μέσα στην επόμενη δεκαετία από την ξηρασία, τα τρία είδη κατάφεραν να αποκαταστήσουν πλήρως τις φυσικές τους περιοχές. Οι ερευνητές τονίζουν ότι η αποκατάσταση των ειδών αποδίδεται στην ποικιλία του κύκλου ζωής των ψαριών και στον Ρωσικό ποταμό της Καλιφόρνια, ο οποίος λειτουργεί ως εκκολαπτήριο για την διατήρηση των πληθυσμών. Η Στέφανι Κάρλσον, επικεφαλής της μελέτης, επισημαίνει ότι οι πληθυσμοί αυτών των ειδών πλήττονται από μια σειρά παραγόντων, όπως τα φράγματα και η κλιματική αλλαγή. Αναφερόμενη στην άνυδρη περίοδο, επεσήμανε ότι η μελέτη τους αποδεικνύει πώς “αυτό το μεμονωμένο ακραίο συμβάν μπορεί να προκαλέσει την εκτεταμένη και ξαφνική κατάρρευση πολλών πληθυσμών και ειδών και ενδεχομένως να οδηγήσει σε μακροπρόθεσμες μετατοπίσεις του είδους”.
Η κλιματική αλλαγή επιφυλάσσει συχνότερες και ισχυρότερες καταιγίδες στην Ελλάδα
Νέα επιστημονική μελέτη καταλήγει ότι η ποσότητα βροχής που πέφτει κατά τη διάρκεια σφοδρών καταιγίδων έχει αυξηθεί έως και 15% σε σχέση με το παρελθόν, εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής. Εύρημα που επιβεβαιώνεται καθώς τέλη Μαρτίου αρχές Απριλίου, έντονα καιρικά φαινόμενα έπληξαν νησιά του Αιγαίου προκαλώντας πλημμύρες, χαλαζοπτώσεις και καταστροφές. Συγκεκριμένες Πάρος και Μύκονος επλήγησαν σοβαρά, ενώ οι αρχές προχώρησαν σε κλείσιμο σχολείων και περιορισμό κυκλοφορίας, ενώ τουρίστες και κάτοικοι κλήθηκαν να παραμείνουν στα σπίτια τους. Τα νησιά Κρήτη και Ρόδος ήρθαν αντιμέτωπα με απρόσμενα δύσκολες καιρικές συνθήκες Επιδείνωση παρουσίασαν τον Απρίλιο οι καιρικές συνθήκες στην Κρήτη, με το λιμάνι των Χανίων να καταγράφει τη μεγαλύτερη ημερήσια βροχόπτωση. Επίσης η Ρόδος και άλλα νησιά υπέστησαν σοβαρές ζημιές από ισχυρούς ανέμους και βροχοπτώσεις, με εκτεταμένες καταστροφές σε βασικές υποδομές. Σημειώνεται σύμφωνα με τη μελέτη της πλατφόρμας ClimaMeter, ότι οι έντονες βροχοπτώσεις οφείλονται σε αυξημένη θερμοκρασία της επιφάνειας της θάλασσας, όπως προβλέπει και η IPCC για τη Μεσόγειο, ενώ ο ερευνητής Τομάσο Αλμπέρτι υπογραμμίζει ότι η δεδομένη πλέον τάση ενίσχυσης των βροχοπτώσεων συνδέεται με την υπερθέρμανση του πλανήτη. Η συγκεκριμένη ανάλυση βασίστηκε σε ιστορικά δεδομένα από την υπηρεσία Copernicus για την περίοδο 1950–2023 συγκρίνοντας αντίστοιχα καιρικά φαινόμενα από τις δεκαετίες του περασμένου αιώνα με τα πρόσφατα έτη. Εξέτασε και τη συμβολή φυσικών φαινομένων, όπως το Ελ Νίνιο, καταλήγοντας όμως στο ότι πρόσφατες καταιγίδες ήταν σε μεγάλο βαθμό αποτέλεσμα ανθρωπογενούς επιδείνωσης του κλίματος. Ο Αλμπέρτι επισημαίνει ότι, παρά τη δυσκολία συσχέτισης μεμονωμένων φαινομένων με την κλιματική αλλαγή, είναι προφανές ότι η υπερθέρμανση οδηγεί σε πιο συχνά και έντονα ακραία καιρικά φαινόμενα, ενώ μας προτρέπει πάραυτα προς την κατεύθυνση περιορισμού των εκπομπών αλλά και την ενίσχυση των υποδομών σε ευάλωτες περιοχές, όπως η Μεσόγειος.
Η τεχνητή νοημοσύνη προβλέπει πρόκληση πυρκαγιών από κεραυνούς
Σε ορισμένες περιοχές του πλανήτη, δε, οι κεραυνοί αποτελούν κύρια αιτία πυρκαγιάς. Σύμφωνα με το Πανεπιστήμιο Γέιλ, επισημαίνεται ότι στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, τουλάχιστον 7.000 πυρκαγιές προκλήθηκαν από κεραυνούς, ενώ μια τέτοιου τύπου φωτιά ενδέχεται να περάσει απαρατήρητη με αποτέλεσμα τη ραγδαία εξάπλωσή της με δραματικές επιπτώσεις για τον άνθρωπο και τη φύση. Εφόσον δε εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής αυξάνεται η παγκόσμια θερμοκρασία και οι παρατεταμένες περίοδοι ξηρασίας γίνονται ολοένα συχνότερες, και οι ξηρές καταιγίδες, με έντονη ηλεκτρική δραστηριότητα με λίγη έως καθόλου βροχόπτωση βαίνουν αυξανόμενες, ενδέχεται να αυξηθούν οι πυρκαγιές αυτού του τύπου. Ερευνητές του Πανεπιστημίου Μπαρ Ιλάν στο Ισραήλ, σε μία προσπάθεια να αντιμετωπίσουν το φαινόμενο ανέπτυξαν ένα μοντέλο τεχνητής νοημοσύνης που προβλέπει την πιθανότητα πρόκλησης πυρκαγιάς από κεραυνούς, αλλά και το σημείο που πρόκειται να σημειωθεί. Οι επιστήμονες συγκέντρωσαν δεδομένα από το 2014 έως το 2020 σχετικά με κεραυνούς, καιρικές συνθήκες και άλλους παράγοντες και θέτοντας σε λειτουργία το σύστημα χρησιμοποιώντας στοιχεία από το 2021 παρατήρησαν ότι προέβλεψε με ακρίβεια τον εν λόγω κίνδυνο σε ποσοστό άνω του 90% των περιπτώσεων. Σημειώνεται ότι το μοντέλο δεν πραγματοποιεί ακόμη προβλέψεις σε πραγματικό χρόνο, αλλά θέτει τις βάσεις για το μέλλον, καθώς με τα κατάλληλα εργαλεία θα προλαμβάνονται οι επιπτώσεις των κεραυνών. Ο Ασάφ Σμούελ, επικεφαλής συντάκτης της έκθεσης που δημοσιεύθηκε στο Scientific Reports, δηλώνει: «Με τις αυξανόμενες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, απαιτούνται νέα εργαλεία μοντελοποίησης για την καλύτερη κατανόηση και πρόβλεψη των επιπτώσεών της. Η τεχνητή νοημοσύνη διαθέτει σημαντικές δυνατότητες για την ενίσχυση αυτών των προσπαθειών.»
Ακόμα και τα ψάρια χρησιμοποιούν εργαλεία (vid)
Συνθλίβουν οστρακοειδή και μαλάκια σε σκληρές επιφάνειες για να ανοίξουν και να καταναλώνουν τη σάρκα τους ΑΠΟ ΤΗ ΔΑΝΑΗ ΔΑΣΟΠΟΥΛΟΥ Πολλά είναι τα διαφορετικά ζωικά είδη που χρησιμοποιούν εργαλεία για διάφορους σκοπούς, επιδεικνύοντας αξιοσημείωτη εφευρετικότητα και προσαρμοστικότητα. Οι χιμπατζήδες επιλέγουν με προσοχή ραβδιά για να «ψαρεύουν» τερμίτες, καθώς και πέτρες για να σπάνε καρύδια, οι γορίλες έχουν παρατηρηθεί να μετρούν με ξύλα το βάθος νερού πριν διασχίσουν λίμνες, τα ευφυέστατα κοράκια της Νέας Καληδονίας κατασκευάζουν «αγκίστρια» για να «τσιμπήσουν» έντομα, τα δελφίνια εφαρμόζουν στο ρύγχος τους θαλάσσια σφουγγάρια για να προστατευτούν ενώ αναζητούν τροφή στο βυθό, ακόμα και οι κροκόδειλοι έχουν καταγραφεί να δημιουργούν δολώματα με κλαδιά για να προσελκύσουν πτηνά. Η χρήση εργαλείων, σύμφωνα με μελέτες, «ταξιδεύει» από γενιά σε γενιά, καθώς τα μικρά παρατηρούν τους γονείς τους, ενώ πρόσφατη έρευνα αποκάλυψε ότι όχι μόνο βελτιώνουν τις δεξιότητές τους μεγαλώνοντας, αλλά στην περίπτωση των χιμπατζήδων οι ίδιοι οι ενήλικες εκπαιδεύουν και μοιράζονται τα μυστικά τους με τα παιδιά τους, ώστε να μάθουν με τη σειρά τους να χειρίζονται εργαλεία. Τώρα, από έκθεση που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Coral Reefs προκύπτει ότι ακόμα και ειδή τροπικών ψαριών χρησιμοποιούν εργαλεία στην καθημερινότητά τους. Ερευνητές από το τμήμα Φυσικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Μακουάρι στην Αυστραλία παρατήρησαν τη συμπεριφορά ψαριών της οικογένειας των λαβρίδων διαπιστώνοντας πως συνθλίβουν οστρακοειδή και μαλάκια σε σκληρές επιφάνειες για να ανοίξουν και να καταναλώνουν τη σάρκα τους. https://www.youtube.com/watch?v=p-GFBcoAByg Η χρήση σκληρής επιφάνειας για την τροφή τους, αποτελεί τρανταχτό παράδειγμα χρήσης εργαλείων από τα ψάρια, με τους ειδικούς να περιγράφουν στην έκθεση ότι «το ψάρι κρατά ένα θηράμα με σκληρό κέλυφος στο στόμα του και το χτυπά σε μια σκληρή επιφάνεια για να το ανοίξει». Όπως αναφέρουν, μέχρι σήμερα, ανάλογη συμπεριφορά έχει καταγραφεί σε 26 από τα περίπου 550 είδη λαβρίδων, ενώ χάρη στην πρωτοβουλία επιστήμης των πολιτών Fish Tool Use, έχουν συγκεντρωθεί ακόμα περισσότερες πληροφορίες για τη χρήση εργαλείων. Μάλιστα, κάποιες από τις στιγμές όπου ψάρια εφαρμόζουν τις εφευρετικές τεχνικές τους έχουν καταγραφεί σε βίντεο. Οι επιστήμονες εξηγούν ότι από τα πλάνα διαπιστώνεται ότι τα ψάρια είναι ευέλικτα στη χρήση εργαλείων, καθώς ανοίγουν μεγάλη ποικιλία θηραμάτων σε διαφορετικούς τύπους επιφάνειας, αλλά συμπληρώνουν ότι απαιτούνται ακόμα περισσότερα δεδομένα για να προσδιοριστεί η εξελικτική προέλευση της συμπεριφοράς αυτής, οι οικολογικοί παράγοντες, το κόστος και τα οφέλη της. Αυτά τα ευρήματα, πάντως, σηματοδοτούν την πρώτη ένδειξη χρήσης εργαλείων για τρία είδη και την πρώτη τεκμηρίωση βίντεο για τα άλλα δύο, προσθέτουν οι ερευνητές. «Η χρήση εργαλείων συνήθως συνδέεται με τον άνθρωπο, αλλά αυτή η συμπεριφορά είναι απόδειξη ότι τα ψάρια είναι πολύ πιο έξυπνα από ό,τι πιστεύουν», αναφέρει η βιολόγος και εκ των συντακτών της έκθεσης, Τζουλιέτ Τάριελ-Άνταμς και προσθέτει ότι με τα είδη που εντοπίστηκαν πρόσφατα να ακολουθούν τέτοιες μεθόδους «γίνεται σαφές ότι πολλά είδη λαβρίδων χρησιμοποιούν εργαλεία για τα οποία δεν γνωρίζαμε προηγουμένως». https://www.youtube.com/watch?v=VvYWpbbV4kY Ο καθηγητής Κάλουμ Μπράουν από το Πανεπιστήμιο Μακουάρι και επικεφαλής συντάκτης της μελέτης τονίζει ότι τα ευρήματα έρχονται να προστεθούν στα στοιχεία που έχουν συγκεντρωθεί από επιστήμονες σχετικά με την ευφυΐα των ψαριών. Όπως λέει, δείχνουν ευελιξία και επιδεξιότητα, διευρύνοντας την κατανόησή μας για την εξέλιξη της χρήσης εργαλείων στο ζωικό βασίλειο. Η πολύτιμη συμβολή των πολιτών-επιστημόνων Σε μία προσπάθεια να συγκεντρώσουν περισσότερα στοιχεία, οι ερευνητές καλούν τους πολίτες να αναλάβουν δράση και να καταγράψουν ψάρια που εκδηλώνουν συμπεριφορά όπως οι λαβρίδες. «Οι άνθρωποι έχουν παρατηρήσει τα ψάρια να χρησιμοποιούν εργαλεία σε αρκετές περιπτώσεις. Γνωρίζουμε όμως πολύ λίγα γι’ αυτό», αναφέρουν και τονίζουν ότι η κοινή αντίληψη ότι τα ψάρια είναι ηλίθια δεν ισχύει, με τρανή απόδειξη τις τεχνικές που εφαρμόζουν στην καθημερινότητά τους. Στόχος των ειδικών είναι να κατανοήσουν ποια είδη χρησιμοποιούν εργαλεία, αν ακολουθούν κι άλλες μεθόδους, αν εφαρμόζονται μόνο από άτομα ενός φύλου, ή μόνο σε συγκεκριμένη περίοδο της ζωής τους. Για να τα καταφέρουν χρειάζονται τη συμβολή των λεγόμενων πολιτών-επιστημόνων που θα παράσχουν σχετικές πληροφορίες και παρατηρήσεις και τους ενθαρρύνουν να στείλουν οποιοδήποτε στοιχείο ακόμα και αν δεν είναι βέβαιοι για την ποιότητα και αξία και υλικού. Με αυτόν τον τρόπο θα ενισχυθεί η καταγραφή δεδομένων και θα συμπληρωθεί ένας λεπτομερής κατάλογος με τα χαρακτηριστικά των ευφυών ψαριών. Πηγή: newmoney.gr
Οι Έλληνες ανησυχούν για το περιβάλλον, αλλά δεν πιστεύουν ότι μπορούν να το σώσουν
Τα στοιχεία της Focus Bari από τη διεθνή έρευνα «Global Public Confidence» σε 21 χώρες Κείμενο: Όλγα Μπαλαφούτη Οι Έλληνες ανησυχούν για την κλιματική κρίση, αλλά δεν νιώθουν σίγουροι ότι μπορούν να κάνουν τη διαφορά. Αυτό προκύπτει από τα στοιχεία της Focus Bari, η οποία εκπροσωπεί στην Ελλάδα το διεθνές δίκτυο IRIS (International Research Institutes) και συμμετείχε στην έρευνα με θέμα «Παγκόσμια Δημόσια Εμπιστοσύνη», που υλοποιήθηκε το 2024 σε 21 χώρες, με στόχο την καταγραφή των απόψεων του κοινού για κρίσιμα ζητήματα της εποχής. Παγκόσμια ανησυχία, τοπική αδιαφορία – Μεγάλη εξαίρεση η ΤουρκίαΤο βασικό συμπέρασμα είναι πως, ενώ υπάρχει έντονη παγκόσμια ανησυχία για την κλιματική αλλαγή (75% δηλώνει ότι ανησυχεί πολύ ή αρκετά στην Ελλάδα και 80% παγκοσμίως), η αίσθηση κινδύνου αποδυναμώνεται όσο πλησιάζει το εθνικό και το τοπικό επίπεδο. Μόνο 44% των πολιτών ανησυχεί σοβαρά για τη χώρα και μόλις 29% για την περιοχή όπου ζει. Εξαίρεση αποτελεί η Τουρκία, που καταγράφει σταθερά υψηλά ποσοστά ανησυχίας σε όλα τα επίπεδα. Οι Έλληνες ανήσυχοι αλλά απαισιόδοξοιΤρεις στους πέντε Έλληνες ανησυχούν έντονα για την κλιματική αλλαγή, με τις γυναίκες (70%) να εκφράζουν υψηλότερα ποσοστά ανησυχίας. Το 62% θεωρεί την κλιματική κρίση τον μεγαλύτερο κίνδυνο για τις επόμενες γενιές, ενώ το 58% πιστεύει ότι η ανθρώπινη παρέμβαση έχει ξεπεράσει το σημείο επιστροφής. Ωστόσο, οι Έλληνες εμφανίζονται πιο απαισιόδοξοι από άλλους λαούς: το 32% πιστεύει ότι είναι ήδη πολύ αργά για να αποτρέψουμε τις μεγάλες αρνητικές συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, έναντι 23% παγκοσμίως. Ανανεώσιμες πηγέςΗ έρευνα αποκαλύπτει ότι οι ΑΠΕ αντιμετωπίζονται θετικά, αλλά δεν θεωρούνται κορυφαία προτεραιότητα σε αρκετές χώρες – ειδικά στην Ελλάδα, την Ιαπωνία και την Ελβετία. Μόλις ένας στους τρεις Έλληνες (36%) θεωρεί την καθαρή ενέργεια πρώτη εθνική προτεραιότητα, όταν σε χώρες όπως το Μεξικό και η Κένυα τα ποσοστά ξεπερνούν το 80%. Το 51% συμφωνεί με την άποψη ότι «Οι οργανισμοί που επενδύουν σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας δίνουν ελπίδα για ένα βιώσιμο μέλλον» και ένα ποσοστό 53% συμφωνεί ότι «Η δράση των βιομηχανιών μπορεί να αποτρέψει την κλιματική αλλαγή και να νιώσει ο κόσμος πιο αισιόδοξος». Καταναλωτές Η έρευνα δείχνει ξεκάθαρα ότι οι καταναλωτές παγκοσμίως επιλέγουν προϊόντα και υπηρεσίες με βασικό κριτήριο την ασφάλεια και καθαρότητά τους, και όχι πρωτίστως τη βιωσιμότητα. Προηγούνται: • προϊόντα ασφαλή/υγιεινά • χωρίς τοξικά • με φυσικά συστατικά Παράγοντες όπως η ανακύκλωση, η χρήση βιοδιασπώμενων υλικών ή η μείωση εκπομπών έρχονται σε δεύτερη μοίρα. Οι προσδοκίες από το κράτος και τις επιχειρήσειςΗ ελληνική κοινωνία δεν περιμένει τη λύση από τον πολίτη. Το 85% θεωρεί ότι οι ρυπογόνες βιομηχανίες πρέπει να λογοδοτούν, ενώ το 70% δηλώνει πως το κράτος μπορεί να ενισχύσει τη συνείδηση των πολιτών αν προσφέρει εκπαίδευση και κίνητρα. Ταυτόχρονα, οργανισμοί που επενδύουν σε ΑΠΕ και πράσινη τεχνολογία εμπνέουν ελπίδα για ένα βιώσιμο μέλλον. Συμπερασματικά, οι Έλληνες βλέπουν την κλιματική κρίση ως πραγματική και σοβαρή, αλλά δεν πιστεύουν ότι υπάρχει χρόνος ή επαρκής πολιτική βούληση για να την αποτρέψουν. Οι λύσεις παραμένουν συλλογικές και θεσμικές, με προσδοκίες στραμμένες στο κράτος και τις επιχειρήσεις, και όχι στον ίδιο τον πολίτη. Πηγή: newsbeast.gr
Αποθήκευση ενέργειας: Έξτρα «μπόνους» για τα έργα αποθήκευσης από τη ΡΑΑΕΥ
Αποφασίζονται την Πέμπτη 3 Απριλίου από την Ολομέλεια της Αρχής τα νέα κίνητρα για τα έργα στην αποθήκευση ενέργειας Ρεπορτάζ: Μάχη Τράτσα Το «road map» που θα οδηγήσει τα έργα αποθήκευσης ενέργειας σε έναν δρόμο υψηλής απόδοσης, σε επίπεδο τόσο παραγωγικό όσο και οικονομικό, αναμένεται να εγκρίνει η Ολομέλεια της Ρυθμιστικής Αρχής Αποθήκευσης, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ) αύριο Πέμπτη. Ουσιαστικά πρόκειται για τη μεθοδολογία της ετήσιας ενίσχυσης των έργων αποθήκευσης ενέργειας με μπαταρίες προκειμένου να ξεκαθαριστούν ζητήματα σχετικά με τον τρόπο της αποζημίωσής τους, τη συγκρότηση ομάδων έργων και γενικότερα να αντιμετωπιστούν όλες οι σχετικές εκκρεμότητες για μονάδες, συνολικής ισχύος περίπου 900 MW (μεγαβάτ) οι οποίες προκρίθηκαν στους τρεις διαγωνισμούς της ΡΑΑΕΥ. Ουσιαστικά ο μηχανισμός θα δίνει κίνητρα στους επενδυτές ώστε να λειτουργούν τα έργα τους με πιο αποδοτικό τρόπο. Με απλά λόγια, όπως αναφέρει στέλεχος του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας «όσο πιο αποδοτικά είναι τόσο περισσότερα χρήματα θα βγάζουν». Στους μειοδοτικούς διαγωνισμούς της ΡΑΑΕΥ προκρίθηκαν τα έργα που έδωσαν τις χαμηλότερες προσφορές για την παραγόμενη μεγαβατώρα, τα οποία θα λάβουν τόσο επενδυτική όσο και λειτουργική ενίσχυση (ταρίφα). «Όπως τα πράγματα δεν είναι απλά, διότι θα μπορούσε ένας επενδυτής που για παράδειγμα δήλωσε ότι με 100.000 ευρώ ανά μεγαβάτ τον χρόνο μπορεί να έχει μια βιώσιμη μονάδα αποθήκευσης – και έτσι προκρίθηκε στον διαγωνισμό – να μην παράγει και να παίρνει 100.000 από το ΔΑΠΕΕΠ (Διαχειριστής Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και Εγγυήσεων Προέλευσης) δίχως να βγάζει τίποτε από την αγορά», αναφέρει αρμόδια πηγή του ΥΠΕΝ. Πώς θα υπολογίζεται η «ταρίφα»Και εξηγεί: «Από τα 100.000 ευρώ δεν θα τα παίρνει όλα ως ενίσχυση. Το ζητούμενο είναι να βγάζει όσα περισσότερα μπορεί από την αγορά και ό,τι υπολείπεται θα το παίρνει ως λειτουργική ενίσχυση από τον ΔΑΠΠΕΠ. Πώς θα το πετύχουμε όμως αυτό; Δίνοντας κίνητρα ώστε να είναι πιο αποδοτικό για τον επενδυτή να συμμετέχει στην αγορά και να βγάζει όσα γίνεται περισσότερα», σημειώνει πηγή του ΥΠΕΝ. Το σκεπτικό της μεθοδολογίας είναι να υπολογιστούν τα έσοδα ανά ομάδες όμοιων έργων. Αν λοιπόν ο μέσος όρος των όμοιων έργων βγάζει π.χ. 60.000 ευρώ από την αγορά, ένα έργο αυτής της ομάδας που έχει προκριθεί στον διαγωνισμό με 100.000 ευρώ θα λαμβάνει 40.000 ευρώ. Αν ο μέσος όρος βγάζει 70.000 ευρώ από την αγορά, δηλαδή λειτουργεί πιο αποδοτικά, το ίδιο έργο θα πάρει μόνο 30.000 ευρώ σαν ενίσχυση από το ΔΑΠΕΕΠ. Στην περίπτωση όμως που το έργο βγάζει 80.000 ευρώ από την αγορά, πάλι 30.000 ευρώ θα πάρει ως ενίσχυση, δηλαδή την απόσταση από τις 70.000 ευρώ της ομάδας έως τις 100.000 ευρώ που έχει δηλώσει. Αυτό, όπως επισημαίνει παράγοντας του ΥΠΕΝ «θα του δίνει μεγάλο κίνητρο για να λειτουργεί πιο αποδοτικά το σταθμό του». Τεράστιο επενδυτικό ενδιαφέρον για αποθήκευσηΕκτός από τα περίπου 900 MW έργων που έχουν προκριθεί από τους διαγωνισμούς της ΡΑΑΕΥ, το 2024 υποβλήθηκαν αιτήσεις σύνδεσης ισχύος 9.370 MW, ανεβάζοντας την ισχύ των σταθμών αποθήκευσης που διεκδικούν ηλεκτρικό χώρο στο σύστημα στα 19.200 MW. Παράλληλα, άλλα 6.700 MW αθροίζουν οι ΑΠΕ (Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας) με ενσωματωμένη μονάδα αποθήκευσης που έχουν αιτηθεί όρους σύνδεσης στον ΑΔΜΗΕ. Όσο για το ηλεκτρικό δίκτυο διανομής του ΔΕΔΔΗΕ, οι εκκρεμείς αιτήσεις για έργα αποθήκευσης ξεπερνούν τα 900 MW. Ειδικότερα, σύμφωνα με στοιχεία της ΡΑΑΕΥ, την αρχική άδεια παραγωγού από την Αρχή έχουν εξασφαλίσει ελληνικές και ξένες εταιρείες για έργα αποθήκευσης συνολικής ισχύος 63.600 MW. Έτσι, το επενδυτικό ενδιαφέρον αποδεικνύεται πολλαπλάσιο του στόχου που έχει τεθεί στο Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) το οποίο προσδιορίζεται στα 4.350 MW έως το 2030, ο οποίος θα καλυφθεί από τα περίπου 900 MW των έργων που συμμετείχαν στους τρεις διαγωνισμούς της ΡΑΑΕΥ και από όσα συμμετάσχουν στην πρόσκληση του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) για εμπορικά έργα αποθήκευσης με μπαταρίες ισχύος 3.550 MW τα οποία θα πριμοδοτηθούν με fast track όρους σύνδεσης. Ωστόσο οι ανάγκες, δεδομένης της μεγάλης διείσδυσης των ΑΠΕ, αναμένεται ότι θα είναι μεγαλύτερες και θα προσεγγίζουν έως το 2028 τα 7 GW. Όσο για όρους σύνδεσης με το σύστημα μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας του ΑΔΜΗΕ, το 2024 οριστικές προσφορές εξασφάλισαν 24 μονάδες αποθήκευσης με μπαταρίες συνολικής ισχύος 793 MW. Πηγή: ot.gr
Στα «σκουπίδια» 200 GWh πράσινης ενέργειας μόνο τον Μάρτιο
Σε ένα μόνο μήνα οι περικοπές παραγωγής από ΑΠΕ άγγιξαν το 25% όσων έγιναν όλο το 2024. Πού οδηγεί η λογική του overbooking και ο κορεσμός των δικτύων. Τα νέα καμπανάκια από την αγορά και τον ΑΔΜΗΕ. Γιώργος Φιντικάκηςg.fintikakis@euro2day.gr Με περικοπές πράσινης ενέργειας κοντά στις 200 GWh, ένα τεράστιο νούμερο που αντιστοιχεί στο 25% του συνολικού «ψαλιδιού» για όλο το 2024, κλείνει ο Μάρτιος, προϊδεάζοντας για το τι περιμένει τους παραγωγούς ΑΠΕ κατά την πασχαλινή περίοδο. Το τι συνέβη κατά τον πρώτο μήνα της άνοιξης δείχνει την έκταση του προβλήματος που θα κληθεί σύντομα να αντιμετωπίσει η νέα πολιτική ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ), χωρίς μάλιστα σε αυτή τη φάση, οι περικοπές να οφείλονται σε κορεσμό των δικτύων, κάτι που είναι θέμα χρόνου να συμβεί. Σε όλη την περυσινή χρονιά «πετάχτηκαν στα σκουπίδια» 860 πράσινες γιγαβατώρες και φέτος, μέσα σε ένα μόνο μήνα, περικόπηκε το 1/4, με «πρωταθλήτριες» τις Κυριακές 2 και 23 Μαρτίου, όπου οι ποσότητες που δεν καταναλώθηκαν (άρα δεν αποζημιώθηκαν) ξεπέρασαν τις 17 GWh. Η αιτία για τον πρώτο αυτό φετινό λογαριασμό της «πράσινης υπερθέρμανσης» που πληρώνουν οι παραγωγοί ΑΠΕ οφείλεται αποκλειστικά στη χαμηλή ζήτηση του Μαρτίου για ηλεκτρική ενέργεια και την υπερπαραγωγή φωτοβολταϊκών, με τις περικοπές να κρίνονται απαραίτητες, ειδικά τα μεσημέρια, για να μην μπει σε κίνδυνο η ευστάθεια του ηλεκτρικού συστήματος, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Σύντομα όμως θα παρατηρηθεί και το φαινόμενο των περικοπών πράσινης ηλεκτροπαραγωγής λόγω κορεσμού των δικτύων, καθώς η ενεργειακή μετάβαση στην Ελλάδα προχωρά με τη λογική του overbooking, ένα μοντέλο που έχει επιλεγεί τα τελευταία χρόνια από την κυβέρνηση και το ΥΠΕΝ. H εικόνα σε νούμεραΣε μια συγκυρία όπου πάρα πολλοί αναρωτιούνται αν η αγορά των ΑΠΕ βαδίζει προς έναν τοίχο, συνεχίζουμε να ακολουθούμε τη λογική του overbooking, δηλαδή της δέσμευσης ηλεκτρικού χώρου, που κινείται πάνω από τους στόχους για το 2030. Με άλλα λόγια, ενώ η χωρητικότητα του Συστήματος και του Δικτύου με βάση το πλάνο ανάπτυξης του ΑΔΜΗΕ θα είναι της τάξης των 28-30 GW στα τέλη της δεκαετίας, πλέον τα έργα που λειτουργούν, μαζί με όσα έχουν προσφορές σύνδεσης, φτάνουν ή και ξεπερνούν τα 32 GW. Σε λειτουργία είναι κάπου ανάμεσα σε 15-16 GW, ενώ τα έργα με προσφορές αθροίζουν ακόμη 17-18 GW. Στα νούμερα αυτά συνυπολογίζονται και εκείνα πάνω στο δίκτυο του ΔΕΔΔΗΕ, όπου βρίσκονται συνδεδεμένα πάνω από 92.000 μικρά έργα. Στο παραπάνω «βουνό» δεν υπολογίζεται ότι στην ουρά του ΑΔΜΗΕ περιμένουν αιτήματα για άλλα 47 GW. Συνοψίζοντας, αν όντως κατασκευαστούν όλα τα έργα ΑΠΕ με προσφορές σύνδεσης, οι νέες γραμμές μεταφοράς, έτσι όπως σχεδιάζονται για το 2030, θα έχουν υπερφορτώσει από τώρα κατά 100% τη χωρητικότητά τους και θα έχουμε φαινόμενα κορεσμού σε τοπικό επίπεδο. Αυτό με τη σειρά του σημαίνει ακόμη περισσότερες περικοπές και για μεγαλύτερη διάρκεια χρόνου, καθώς όσες μπαταρίες και να βάλουμε και όσα μέτρα ευελιξίας και να προστεθούν, το νούμερο ένα πρόβλημα παραμένει η ζήτηση. Σε μια χώρα όπου η ετήσια ζήτηση για ηλεκτρική ενέργεια μετά βίας αγγίζει τα 7-8 GW, η Ελλάδα φτάνει να παράγει έως και 17-18 GW ενέργεια όταν ο ήλιος λάμπει και ταυτόχρονα φυσάει. Συνεχίζουμε, μ’ άλλα λόγια, να παράγουμε περισσότερη πράσινη ενέργεια απ’ όση χρειαζόμαστε, λες και οι ΑΠΕ είναι «αυτοσκοπός», χωρίς να μπορούμε να διαχειριστούμε τόσο υψηλή πράσινη διείσδυση. Το πρόβλημα περιέγραψε όσο καλύτερα μπορούσε από το βήμα του συνέδριου «Power & Gas Forum 2025», προ ημερών, ο αντιπρόεδρος του ΑΔΜΗΕ Γιάννης Μάργαρης, επαναλαμβάνοντας ότι δεν υπάρχει μαγική λύση, ούτε τεχνική δυνατότητα να συνδεθούν όλα τα έργα που περιμένουν στην ουρά και ταυτόχρονα να μπορεί να λειτουργεί το εθνικό σύστημα με ασφάλεια, χωρίς απρόοπτα. «Έχει τη σημασία του να μη φτάσουμε στο σημείο σε αυτό το πάνελ να βρίσκονται εκπρόσωποι τραπεζών, που θα ενημερώνουν τους επενδυτές για το μέλλον των έργων», είπε χαρακτηριστικά, αναφερόμενος στο υπαρκτό ενδεχόμενο πολλά έργα ΑΠΕ να πτωχεύσουν και να περάσουν πλέον στα χέρια των τραπεζών. Και προσέθεσε ότι στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια έχει επικρατήσει η φιλοσοφία του developer, η οποία εξ ορισμού δεν έχει μακροπρόθεσμη στρατηγική όσον αφορά τη βιωσιμότητα των έργων. Τα σενάρια και το «time out» για νέα αιτήματα Στο ερώτημα πού βρίσκεται η λύση, ένα σενάριο θα μπορούσε να είναι το τέλος του overbooking, κάτι που απαιτεί πολιτική απόφαση από το ΥΠΕΝ. Ενα δεύτερο σενάριο αφορά το πλαίσιο ευέλικτων προσφορών σύνδεσης για νέα έργα που καταρτίζει ο ΑΔΜΗΕ. Βάσει αυτού, ένα μόνο ποσοστό απορρόφησης του έργου ΑΠΕ θα είναι στο εξής εγγυημένο: Η απορρόφηση της υπόλοιπης ισχύος του θα διασφαλίζεται μετά από κάποια έτη και αφού πρώτα θα έχουν ολοκληρωθεί τα έργα ανάπτυξης των δικτύων. Εως ότου όμως καταρτιστεί αυτό το νέο πλαίσιο, θα μπορούσε να γίνει μια παύση σε νέες προσφορές και στην υποβολή νέων αιτημάτων για ΑΠΕ που συνεχίζει να «τρέχει» με ρυθμούς 1 GW τον μήνα ο ΑΔΜΗΕ. Σε άλλες χώρες, όπως στη Μεγάλη Βρετανία, δίνονται προσφορές σύνδεσης με έναρξη ισχύος μετά από αρκετά χρόνια, π.χ. για το 2032. Σε άλλες πάλι χώρες έγινε αναστολή στην υποβολή νέων αιτημάτων για ένα διάστημα, μέχρι να αξιολογηθεί η υλοποίηση όσων έργων έχουν ήδη λάβει προσφορές. Το τόλμησαν στην Ισπανία, την περίοδο 2021-2022, βάζοντας φρένο στην πράσινη πλημμυρίδα, μέχρι να επαναξιολογήσουν την κατάσταση. Στην Ελλάδα, κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει και κάθε μήνα, στο «βουνό» των 47 GW, προστίθεται και από ένα καινούργιο Γιγαβάτ. Εως σήμερα, η κυβέρνηση, φοβούμενη το πολιτικό κόστος που θα εισέπραττε από όσους συνεχίζουν να βλέπουν στις ΑΠΕ μια «ευκαιρία για υψηλές αποδόσεις», δεν το έχει ακόμη τολμήσει. Την ανάγκη να μπει φρένο σε νέα αιτήματα για όρους σύνδεσης επανέλαβε από το ίδιο συνέδριο ο πρόεδρος του Συνδέσμου Παραγωγών Ενέργειας με Φωτοβολταϊκά Στέλιος Λουμάκης, τονίζοντας ότι η σχετική Κοινοτική Οδηγία δεν επιβάλλει στον ΑΔΜΗΕ να δίνει όρους σύνδεσης που ξεπερνούν τα όρια του δικτύου. «Η ισχύς του overbooking πρέπει να αποτυπώνεται στα προγράμματα αγοράς και στην κατανομή και με τον τρόπο αυτό θα λυνόταν ένα μεγάλο ζήτημα σε ό,τι αφορά τις περικοπές, καθώς δεν θα έμπαιναν εξαρχής στην παραγωγή τα έργα που δεν χρειάζονται», ανέφερε ο πρόεδρος του ΣΠΕΦ. Συμπληρώνοντας το κάδρο των προκλήσεων, έκρουσε παράλληλα τον κώδωνα του κινδύνου
Ενέργεια: Με υπερατλαντική ομπρέλα η ανάπτυξη των data centers της ΔΕΗ
Πώς η Επιχείρηση γίνεται από παραγωγός ενέργειας μία powertech εταιρεία – Τα μηνύματα Στάσση για επανακαθορισμό των δεσμών ΗΠΑ και Ευρώπης και τα σχέδια για γιγαντιαία κέντρα δεδομένων ΑΠΟ ΤΗ ΜΑΡΙΑΝΝΑ ΤΖΑΝΝΕ Το όραμα της ΔΕΗ για μια powertech εταιρεία που θα παντρέψει την παραγωγή ενέργειας με την τεχνολογία, βάζει σε πρώτο πλάνο η διοίκηση Στάσση με καθοριστική τη συνεργασία κορυφαίων hyperscalers του εξωτερικού. Η στρατηγική της ΔΕΗ για τα data centers δείχνει να μονοπωλεί την επικαιρότητα, εξασφαλίζοντας μάλιστα κυρίαρχη θέση και στην χθεσινή εισαγωγική ομιλία του Προέδρου και Διευθύνοντος Συμβούλου σε εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε από το αμερικάνικο think tank German Marshall Fund (GMF), με κύριο θέμα, «Γεωπολιτική, Συνδεσιμότητα και Ενεργειακή Ασφάλεια», σε συνεργασία με το Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών (CSIS). Τo GMF με έδρα την Ουάσιγκτον, είναι ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός που συνδράμει την έρευνα και την ανάπτυξη σε διατλαντικά και παγκόσμια ζητήματα συγκεντρώνοντας στην Αθήνα υψηλόβαθμα στελέχη, αξιωματούχους και ειδικούς από τις ΗΠΑ καιτην ΕΕ. «Εάν αισθάνεστε ότι κέντρα δεδομένων ξεπηδούν ξαφνικά παντού, αυτό συμβαίνει επειδή έτσι είναι» δήλωσε χθες ο κ. Στάσσης. Η υιοθέτηση της τεχνητής νοημοσύνης είναι εξαιρετικά γρήγορη είπε και η ζήτηση για κέντρα δεδομένων εκτοξεύεται παγκοσμίως. Ο κ. Στάσσης επικαλέστηκε μάλιστα την διατλαντική συμμαχία που έχει αμφισβητηθεί από τις γεωπολιτικές εξελίξεις των τελευταίων 90 ημερών της διακυβέρνησης Τραμπ, λέγοντας ότι πρέπει να επανεξεταστεί «μέσα από το πρίσμα των λύσεων που βασίζονται σε επιχειρήσεις και εξασφαλίζουν αμοιβαία οφέλη» για να προσθέσει ότι ο τομέας της ενέργειας και της τεχνολογίας μπορεί να γεφυρώσει Ευρώπη και ΗΠΑ, σε επιχειρηματικό επίπεδο με έμφαση στην ασφάλεια, την καινοτομία και την οικονομική ανάπτυξη. Τομείς που θα εκμεταλλευτεί η ΔΕΗ για να βγει μπροστά στο σχέδιο μετασχηματισμού της βαριάς ενεργειακής της υποδομής στην Δυτική Μακεδονία με στόχο να μετατρέψει τα φουγάρα του λιγνίτη σε μια επιχείρηση καθαρής ενέργειας και τεχνολογικής πρωτοπορίας. Βλέποντας μία σχέση αμοιβαίου οφέλους μεταξύ των δύο ηπείρων, ο Πρόεδρος του Ομίλου ΔΕΗ τόνισε ότι «η ανάπτυξη κέντρων δεδομένων διασφαλίζει ότι οι εταιρείες τεχνολογίας των ΗΠΑ θα επιταχύνουν το ταξίδι τους στην τεχνητή νοημοσύνη, ενώ η ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης θα αυξηθεί, αγκαλιάζοντας την ψηφιακή επανάσταση, μέσω της κάλυψης των ενεργειακών αναγκών της». Αν και η διοίκηση απέφυγε να δώσει λεπτομέρειες του σχεδιασμού που θα παρουσιαστεί μεθαύριο Πέμπτη στον ΑΗΣ Καρδιάς παρουσία του Πρωθυπουργού, δεν θα πρέπει να θεωρείται τυχαία η προσέγγιση των ΗΠΑ αλλά και το timing της εκδήλωσης. Ο ρόλος των hyperscellersΗ ΔΕΗ έχει αναφερθεί στην δημιουργία ενός giga data center 300 ΜW με στόχο να φτάσει το 1 GW για το οποίο δήλωσε στους αναλυτές την περασμένη εβδομάδα ότι βρίσκεται σε συζητήσεις με hyperscellers. Πρόκειται για μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας που λειτουργούν παγκόσμια δίκτυα κέντρων δεδομένων και παρέχουν υπηρεσίες cloud μεγάλης κλίμακας.Τέτοιες εταιρείες είναι μεταξύ άλλων οι Amazon Web Services (AWS), Microsoft Azure και Google Cloud Platform (GCP) οι περισσότερες με χειροπιαστό ενδιαφέρον και στην ελληνική αγορά. Οι ΗΠΑ βγαίνουν μπροστά στις υποδομές για τεχνητή νοημοσύνη και έχουν ανακοινώσει επίσης το φιλόδοξο γιγαντιαίο πρότζεκτ Stargate. Aν και η υλοποίησή του αμφισβητείται εκ των έσω, το σχέδιο προβλέπει επένδυση 500 δις. με την σύμπραξη των OpenAI (δημιουργό του ChatGPT), SoftBank και Oracle, δημιουργώντας κέντρα δεδομένων και περισσότερες από 100.000 θέσεις εργασίας στις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι hyperscalers προσφέρουν μια ποικιλία υπηρεσιών cloud, επιτρέποντας σε επιχειρήσεις και οργανισμούς να αναπτύξουν και να διαχειριστούν εφαρμογές και υπηρεσίες στο cloud με μεγάλη ευελιξία και απόδοση. Αρμόδια στελέχη της αγοράς δεν αποκλείουν η ΔΕΗ σε συνεργασία με διεθνείς μνηστήρες να μπει και στο τομέα του sovereign cloud που επιτρέπει στις κυβερνήσεις, τον δημόσιο τομέα και τους οργανισμούς να αναπτύξουν data στο cloud που θα είναι στην Ελλάδα και να διασφαλίσουν έτσι τη συμμόρφωση με τις τοπικές απαιτήσεις απορρήτου δεδομένων. Τσάφος: τεράστια περιθώρια συνεργασίαςΣτην ίδια εκδήλωση του GMFτοποθετήθηκε χθες και ο υφυπουργός Ενέργειας κ. Νίκος Τσάφος. Στην πρώτη του δημόσια εμφάνιση μετά την ανάληψη των νέων καθηκόντων ο υφυπουργός ανέδειξε την ανάγκη περαιτέρω ανάπτυξης των εγχώριων ενεργειακών πηγών, των διεθνών ενεργειακών διασυνδέσεων αλλά και των διευρωπαϊκών δικτύων. Ο κ. Τσάφος έκανε αναφορά στο πλούσιο ηλιακό και αιολικό δυναμικό που έχει η χώρα και πρέπει να εκμεταλλευτεί όπως επίσης και στο δυναμικό των υδρογονανθράκων.Αν κοιτάξουμε την ευρύτερη περιοχή, Ανατολική Μεσόγειο και Βόρειο Αφρική βλέπουμε ότι υπάρχει τεράστιο περιθώριο συνεργασίας. Όμως η Ελλάδα είναι μια μικρή αγορά. Οπότε για εμάς, το θέμα είναι η αναδιαμόρφωση του ευρωπαϊκού δικτύου. Στο θέμα των τιμών δήλωσε ότι το κόστος της μετάβασης προκαλεί μεγάλο άγχος στην Ευρώπη, η οποία προσπαθεί να συνδυάσει την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας με την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης. Σχετικά μάλιστα με τις διαφορές τιμών στα ενεργειακά χρηματιστήρια είπε ότι οφείλονται στις ανεπαρκής διασυνδέσεις μεταξύ κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης.«Πρέπει να συνεχίσουμε να πιέζουμε για νέους ενεργειακούς διαδρόμους επειδή θα χρειαστεί χρόνος για να υλοποιηθούν και αργά ή γρήγορα θα τους χρειαστούμε όλους». Αίσθηση πάντως έκανε η τοποθέτηση του κ. Tomas-Anker Christensen, συμβούλου του Επιτρόπου Ενέργειας της ΕΕ Dan Jørgensen που συμμετείχε στην συζήτηση, τις δηλώσεις του οποίου υποβάθμισαν κυβερνητικά στελέχη. Απαντώντας σε δημοσιογραφική ερώτηση για την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου, ανέφερε ότι είναι ένα θέμα στο οποίο η Επιτροπή έχει ρόλο, όπως και η ελληνική κυβέρνηση ενώ σημείωσε ότι διάλογος χρειάζεται και με την Τουρκία, δεδομένης της σημασίας του έργου. «Υπάρχουν πολλά ζητήματα που σχετίζονται με αυτό το έργο και πρέπει να επιλυθούν, και σαφώς ο διάλογος με την Τουρκία είναι μέρος της λύσης» είπε. Πηγή: newmoney.gr
Κλίμα: Πώς φτάσαμε η τελευταία δεκαετία να είναι η θερμότερη στα χρονικά
Οι αλλαγές στο κλίμα και ειδικά η υπερθέρμανση, είναι ιδιαίτερα εμφανής στους ωκεανούς Από την Αλεξάνδρα Τάνκα Με την προσθήκη του 2024, ακόμη μιας χρονιάς με ρεκόρ υψηλών θερμοκρασιών, τα τελευταία 10 χρόνια είναι τα 10 θερμότερα στα σχεδόν 200 χρόνια καταγραφής δεδομένων, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό (WMO). «Αυτό δεν έχει ξανασυμβεί», δήλωσε ο Κρις Χιούιτ, διευθυντής του τμήματος κλιματικών υπηρεσιών του WMO. Είναι η πρώτη φορά από την έναρξη των καταγραφών που και οι 10 θερμότερες χρονιές ανήκουν στην πιο πρόσφατη δεκαετία. Το 2024 ήταν η πιο θερμή χρονιά που έχει καταγραφεί ποτέ, ξεπερνώντας ακόμη και το προβάδισμα που είχε το 2023 έναντι προηγούμενων ετών. Η επιφάνεια του πλανήτη ήταν περίπου 1,55 βαθμούς Κελσίου θερμότερη από τον μέσο όρο κατά την περίοδο αναφοράς που προσεγγίζει την προβιομηχανική εποχή (1850-1900). Η ετήσια έκθεση του WMO, ενός οργανισμού του ΟΗΕ, βασίζεται σε στοιχεία από δεκάδες ειδικούς και ιδρύματα παγκοσμίως και ρίχνει φως στις ακραίες θερμοκρασίες του 2024, τοποθετώντας τες στο πλαίσιο της μακροπρόθεσμης υπερθέρμανσης του πλανήτη λόγω της κλιματικής αλλαγής. Η επιπλέον ενέργεια στην ατμόσφαιρα και τους ωκεανούς τροφοδότησε κλιματικές καταστροφές παγκοσμίως. Ακραία καιρικά φαινόμενα όπως ξηρασίες, καταιγίδες και πυρκαγιές εκτόπισαν εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους από τα σπίτια τους, αναφέρει η έκθεση, σύμφωνα με τους NYT. Τα επίπεδα των αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα, που προέρχονται από την καύση ορυκτών καυσίμων, συνεχίζουν να αυξάνονται. Το 2024, η συγκέντρωση του διοξειδίου του άνθρακα έφτασε σε επίπεδα που δεν είχαν παρατηρηθεί εδώ και τουλάχιστον δύο εκατομμύρια χρόνια, σύμφωνα με την έκθεση. Οι συγκεντρώσεις δύο άλλων βασικών αερίων του θερμοκηπίου, του μεθανίου και του υποξειδίου του αζώτου, έφτασαν σε επίπεδα που δεν είχαν παρατηρηθεί εδώ και τουλάχιστον 800.000 χρόνια. Ο Homo sapiens, το είδος μας, εμφανίστηκε πριν από περίπου 300.000 χρόνια, πράγμα που σημαίνει ότι οι άνθρωποι δεν έχουν βιώσει ποτέ ξανά μια ατμόσφαιρα τόσο φορτισμένη με αέρια που προκαλούν υπερθέρμανση του πλανήτη. Όταν οι χώρες υπέγραψαν τη Συμφωνία του Παρισιού το 2015, δεσμεύτηκαν να προσπαθήσουν να περιορίσουν την υπερθέρμανση του πλανήτη στους 1,5°C πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα. «Αν και μια μεμονωμένη χρονιά με υπέρβαση του ορίου των 1,5°C δεν σημαίνει ότι οι μακροπρόθεσμοι στόχοι της Συμφωνίας του Παρισιού είναι εκτός εμβέλειας, αποτελεί μια προειδοποίηση ότι αυξάνουμε τους κινδύνους για τις ζωές μας, τις οικονομίες μας και τον πλανήτη», δήλωσε η Σελέστε Σάουλο, Γενική Γραμματέας του WMO. Η επιφάνεια του πλανήτη ήταν περίπου 1,55 βαθμούς Κελσίου θερμότερη από τον μέσο όρο Το φαινόμενο Ελ ΝίνιοΗ νέα έκθεση εκτιμά ότι η μακροπρόθεσμη υπερθέρμανση έχει φτάσει από 1,25 έως 1,41 βαθμούς Κελσίου πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα, αν και τα περιθώρια σφάλματος ορισμένων εκτιμήσεων υπερβαίνουν το όριο των 1,5°C. Σύμφωνα με τους συντάκτες της έκθεσης, το φαινόμενο Ελ Νίνιο και άλλοι παράγοντες συνέβαλαν το περασμένο έτος σε μια πρόσθετη, προσωρινή αύξηση της θερμοκρασίας κατά 0,1 έως 0,2 βαθμούς Κελσίου. Το Ελ Νίνιο είναι ένα φυσικό κλιματικό φαινόμενο που τείνει να αυξάνει ελαφρώς τη μέση επιφανειακή θερμοκρασία του πλανήτη. Ωστόσο, η καταγραφή υψηλών θερμοκρασιών συνεχίστηκε και το 2025, ακόμη και κατά τη μετάβαση από το Ελ Νίνιο στο αντίθετό του φαινόμενο, τη Λα Νίνια. «Είναι πραγματικά αξιοσημείωτο να βλέπει κανείς αυτή τη θερμότητα να διατηρείται για τόσο μεγάλο διάστημα», δήλωσε ο Τζον Κένεντι, επιστημονικός συντονιστής και κύριος συντάκτης της έκθεσης, σε συνομιλία με δημοσιογράφους. Αυτή η υπερθέρμανση είναι ιδιαίτερα εμφανής στους ωκεανούς, όπου βασικοί δείκτες της κλιματικής αλλαγής επιταχύνονται. Μέχρι σήμερα, οι ωκεανοί έχουν απορροφήσει περίπου το 90% της επιπλέον θερμότητας που παγιδεύεται στην ατμόσφαιρα της Γης από τα αέρια του θερμοκηπίου. Το περιεχόμενο θερμότητας των ωκεανών, που μετρά αυτή τη θέρμανση σε διάφορα βάθη, έφτασε επίσης σε νέο ρεκόρ το περασμένο έτος. Κατά τις τελευταίες δύο δεκαετίες, από το 2005 έως το 2024, οι ωκεανοί θερμάνθηκαν με υπερδιπλάσιο ρυθμό σε σύγκριση με την περίοδο 1960-2005, σύμφωνα με την έκθεση. Η αύξηση της θερμοκρασίας των ωκεανών είχε καταστροφικές συνέπειες για τη θαλάσσια ζωή. Μέχρι τον Απρίλιο του 2024, τα κοράλλια θερμών υδάτων είχαν υποστεί διάβρωση σε κάθε ωκεάνιο λεκανοπέδιο όπου αναπτύσσονται. Η άνοδος των θαλασσώνΗ μέση παγκόσμια στάθμη της θάλασσας έφτασε επίσης σε νέο ρεκόρ το 2024, σύμφωνα με την έκθεση. Ο ρυθμός ανόδου των θαλασσών έχει υπερδιπλασιαστεί τα τελευταία χρόνια: 4,7 χιλιοστά ετησίως την τελευταία δεκαετία (2015-2024), έναντι 2,1 χιλιοστών ετησίως την περίοδο 1993-2002. Το έργο του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού βασίζεται στη διεθνή συνεργασία μεταξύ των 101 κρατών-μελών του, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών. «Αν κοιτάξετε πώς έχει εξελιχθεί η πρόγνωση του καιρού από τη δημιουργία του WMO το 1950, μπορείτε πλέον να έχετε την πρόγνωση στο κινητό σας τηλέφωνο», δήλωσε ο Ομάρ Μπαντούρ, επικεφαλής του τομέα κλιματικής παρακολούθησης του WMO. «Δεν μπορείτε να φανταστείτε πόση συνεργασία απαιτείται για αυτό». Τα δεδομένα της NASA και της Εθνικής Υπηρεσίας Ωκεανών και Ατμόσφαιρας των ΗΠΑ (NOAA), που πρόσφατα έχασε εκατοντάδες θέσεις εργασίας λόγω των μαζικών περικοπών στη δημόσια διοίκηση από την κυβέρνηση Τραμπ στις αρχές του έτους, περιλαμβάνονται στη νέα έκθεση του WMO. Πηγές: ot.gr & in.gr
Κλίμα: Πώς θα είναι η Γαλλία το 2100 – Θερμότερη κατά 4°C
Η Météo France αναλύει τις επιπτώσεις από την προβλεπόμενη αύξηση της μέσης θερμοκρασίας στη χώρα τα επόμενα 75 χρόνια Από τον Αλέξανδρο Καψύλη Πώς θα είναι η Γαλλία με μέση θερμοκρασία αυξημένη κατά 4 βαθμούς Κελσίου; Αυτό είναι το ερώτημα που έθεσε η γαλλική κυβέρνηση στη Μετεωρολογική Υπηρεσία της χώρας ενόψει της υιοθέτησης του Εθνικού Σχεδίου Προσαρμογής στην Κλιματική Αλλαγή (PNACC), που παρουσιάστηκε επίσημα την περασμένη εβδομάδα. Σύμφωνα με τις προβλέψεις, η αύξηση της μέσης θερμοκρασίας της Γαλλίας σε σύγκριση με την προβιομηχανική εποχή, θα φθάσει στους 2 βαθμούς Κελσίου έως το έτος 2030. Θα αγγίξει τους 2,7 βαθμούς Κελσίου έως το 2050 και στους 4 βαθμούς το 2100. «Οι αριθμοί αυτοί φαίνονται αφηρημένοι, αλλά δεν είναι αν μελετήσει κανείς την έκθεση της Météo France», γράφει στην εφημερίδα «Les Echos» η ρεπόρτερ Μαρί Μπελάν. Η αύξηση της μέσης θερμοκρασίας της Γαλλίας σε σύγκριση με την προβιομηχανική εποχή, θα φθάσει στους 2 βαθμούς Κελσίου έως το έτος 2030 Ακραία κανονικότηταΣτην έκθεση οι επιστήμονες παίρνουν ως βάση το έτος 2022, το οποίο χαρακτηρίστηκε από ιδιαίτερα υψηλές θερμοκρασίες (κατά 2,1 βαθμούς Κελσίου αυξημένες σε σύγκριση με την περίοδο αναφοράς 1976-2005). Και αποφαίνονται ότι το 2022 θα αντιστοιχεί σε μια δροσερή χρονιά στη Γαλλία του 2050, σε μόλις 25 χρόνια από σήμερα δηλαδή. Επίσης διαπιστώνουν ότι ένα ξηρό και άνυδρο καλοκαίρι, όπως ήταν αυτό του 2022, θα αποτελεί κανόνα σε μια Γαλλία με μέση ετήσια θερμοκρασία αυξημένη κατά 4 βαθμούς Κελσίου. Πώς θα είναι όμως ένα ξηρό και άνυδρο καλοκαίρι με τα μέτρα του 2100; Θα πρέπει να το φανταστούμε με ένα έλλειμμα βροχοπτώσεων σχεδόν διπλάσιο από εκείνο του 2022, είναι η απάντηση. «Οι μέσες τιμές του μέλλοντος θα μπορούσαν να μοιάζουν με τις ακραίες τιμές του παρόντος», σχολίασε παρουσιάζοντας την έκθεση της Météo France ο Ζαν-Μισέλ Σουμπερού, κλιματολόγος και αναπληρωτής επιστημονικός διευθυντής της Υπηρεσίας. Κυνικά καύματαΠέρα από την ξηρασία, ο γαλλικός πληθυσμός θα πρέπει επίσης να αντιμετωπίσει ημέρες πολύ μεγάλης ζέστης με μέγιστες θερμοκρασίες που θα ξεπερνούν τους 35 βαθμούς Κελσίου. Ο αριθμός των πολύ ζεστών ημερών θα αυξάνεται διαρκώς και θα φθάσει, σύμφωνα με τις προσομοιώσεις, στις 8 ημέρες στη Γαλλία του 2100 σε σύγκριση με μόνο μία ημέρα κατά την περίοδο αναφοράς 1976-2005. Η Météo France προέβλεψε ότι έως το έτος 2100 ο αριθμός των πολύ ζεστών ημερών στην περιοχή του Παρισιού θα είναι ίσος με εκείνον που βιώνουν σήμερα οι νότιες περιοχές της Γαλλίας που βρέχονται από τη Μεσόγειο. Όσο για τη Μασσαλία, στο τέλος του αιώνα υπολογίζεται ότι θα βιώνει περισσότερες ημέρες από 20 ημέρες με θερμοκρασία υψηλότερη των 35 βαθμών Κελσίου, σε σύγκριση με μόνο μία ημέρα που βίωνε κατά την περίοδο από το 1976 έως το 2005. Την 30ετία 1976-2005 η υψηλότερη ημερήσια θερμοκρασία του έτους στη Γαλλία είχε φθάσει τους 33°C. Το 2030, σε μόλις μία πενταετία από σήμερα δηλαδή, με αυξημένη τη μέση ετήσια θερμοκρασία κατά 2 βαθμούς Κελσίου η υψηλότερη ημερήσια θερμοκρασία θα φθάσει τους 47 βαθμούς Κελσίου. Και το 2050 θα έχει σκαρφαλώσει στους 50 βαθμούς Κελσίου! Στα τέλη του 21ου αιώνα με τη μέση ετήσια θερμοκρασία αυξημένη κατά 4 βαθμούς Κελσίου οι πολύ ισχυροί καύσωνες, κατά τους οποίους η θερμοκρασία θα ξεπερνά τους 50 βαθμούς Κελσίου, θα είναι ένα συχνό φαινόμενο στη Γαλλία, σύμφωνα με το 80% των προσομοιώσεων της Météo France. Για τους επιστήμονες, καύσωνας υπάρχει όταν επί τρεις συνεχόμενες ημέρες καταγράφεται μέγιστη θερμοκρασία 39 βαθμών Κελσίου και άνω. Αν μία ή δύο συνεχόμενες ημέρες η θερμοκρασία φτάσει ή ξεπεράσει τους 39 βαθμούς Κελσίου δεν έχουμε καύσωνα, αλλά «συνθήκες καύσωνα». «Μίνι καύσωνες» και άλλοι σχετικοί προσδιορισμοί εξυπηρετούν οικονομικούς σκοπούς (ακροαματικότητες στις τηλεοράσεις και επισκεψιμότητα στις ιστοσελίδες). Μια προσπάθεια κατανόησης πώς ήταν το κλίμα της Γης τις προηγούμενες περιόδους αποκάλυψε ένα ιστορικό άγριων μεταβολών της θερμοκρασίας Κατακλυσμοί και ξηρασίεςΈνα άλλο χαρακτηριστικό των κλιματολογικών αλλαγών που αναμένονται στη Γαλλία έως τα τέλη του αιώνα είναι η αύξηση του αριθμού των τροπικών νυχτών. Τροπική νύχτα ορίζεται αυτή κατά την οποία η θερμοκρασία δεν υποχωρεί κάτω από τους 20 βαθμούς Κελσίου. Την περίοδο 1976-2005 μόνο δύο νύχτες στη Γαλλία χαρακτηρίζονταν βάσει της θεωρίας τροπικές. Το 2050 αναμένεται να αυξηθούν στις 7. Στις περιοχές βέβαια που βρέχονται από τη Μεσόγειο ο αριθμός των τροπικών νυχτών θα αυξηθεί εντυπωσιακά για να φθάσει τις 100 έως 120 νύχτες ετησίως έως το έτος 2100, ενώ στο Παρίσι θα φθάσει τις 43 νύχτες. Αυτή η θεαματική άνοδος της θερμοκρασίας και των κυμάτων καύσωνα συνοδεύονται από δύο φαινόμενα που μπορεί να φαίνονται αντιφατικά, αλλά αποτελούν κοινό τόπο για τους ειδικούς. Πρόκειται για αύξηση των πολύ έντονων βροχοπτώσεων, που όμως θα συνδυάζονται με όλο και μεγαλύτερη ξηρασία του εδάφους. Έτσι, το έτος 2100 με τη μέση θερμοκρασία της Γαλλίας αυξημένη κατά 4 βαθμούς Κελσίου στο βορειότερο μισό της χώρας οι συνθήκες ξηρασίας θα διαρκούν από 4 έως 5 μήνες, ενώ στις μεσογειακές περιοχές θα ξεπερνούν τους 7 μήνες. «Οι συνέπειες της ξηρασίας είναι πολύ επιζήμιες για τις γεωργικές αποδόσεις και τη βιοποικιλότητα», θυμίζει η Météo France. Όμως ήδη τόσο στη Γαλλία όσο και στην Ιταλία και κυρίως στην Ισπανία, όπου η ερημοποίηση είναι πλέον ορατή ακόμα και από τους αρνητές της κλιματικής αλλαγής, παρατηρείται η μεταφορά αμπελώνων από τις περιοχές της Μεσογείου σε βορειότερες επαρχίες. Πηγή: ot.gr