Η κλιματική αλλαγή και η φτώχεια δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα που επιβαρύνει εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον πλανήτη.
Σύμφωνα με νέα έκθεση του ΟΗΕ, σχεδόν 900 εκατομμύρια άνθρωποι —δηλαδή το 80% των φτωχότερων πληθυσμών του κόσμου— βρίσκονται στην πρώτη γραμμή των κλιματικών κινδύνων: καύσωνες, πλημμύρες, ξηρασίες και ατμοσφαιρική ρύπανση.
«Κανείς δεν μένει ανεπηρέαστος από τις ολοένα και πιο σοβαρές συνέπειες της κλιματικής κρίσης, όμως οι φτωχότεροι είναι αυτοί που πλήττονται περισσότερο», τόνισε ο Χαολιάνγκ Σου, μεταβατικός επικεφαλής του Προγράμματος Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών (UNDP).
Ο ίδιος κάλεσε τους παγκόσμιους ηγέτες να μετατρέψουν τη Διάσκεψη COP30 που θα διεξαχθεί τον επόμενο μήνα στη Βραζιλία σε σημείο καμπής, υπογραμμίζοντας πως «η δράση για το κλίμα πρέπει να θεωρείται ταυτόχρονα δράση κατά της φτώχειας».
1,1 δισ. άνθρωποι σε πολυδιάστατη φτώχεια
Η έκθεση, που συντάχθηκε από το UNDP και το ερευνητικό κέντρο Oxford Poverty and Human Development Initiative (OPHI), παρουσιάζει τον Παγκόσμιο Δείκτη Πολυδιάστατης Φτώχειας (MPI) για 109 χώρες, καλύπτοντας 6,3 δισεκατομμύρια ανθρώπους.
Ο δείκτης αξιολογεί όχι μόνο το εισόδημα, αλλά και παραμέτρους όπως:
• η πρόσβαση σε εκπαίδευση,
• η κατάλληλη στέγαση και αποχέτευση,
• ο υποσιτισμός και η παιδική θνησιμότητα,
• η πρόσβαση σε ηλεκτρικό ρεύμα και καθαρό νερό.
Τα δεδομένα δείχνουν ότι 1,1 δισεκατομμύριο άνθρωποι ζουν σήμερα σε συνθήκες οξείας πολυδιάστατης φτώχειας, ενώ οι μισοί είναι παιδιά — ένας αριθμός που παραμένει σχεδόν αμετάβλητος σε σχέση με πέρυσι.
Η ακραία ζέστη: ο μεγαλύτερος κίνδυνος
Η υποσαχάρια Αφρική (565 εκατομμύρια άνθρωποι) και η Νότια Ασία (390 εκατομμύρια) βρίσκονται στο επίκεντρο της κρίσης: περιοχές με το υψηλότερο ποσοστό φτώχειας και την εντονότερη έκθεση σε κλιματικούς κινδύνους.
Η μελέτη καταγράφει τέσσερις βασικές απειλές:
1. Ακραία ζέστη – τουλάχιστον 30 ημέρες ετησίως πάνω από 35°C.
2. Ξηρασία.
3. Πλημμύρες.
4. Ατμοσφαιρική ρύπανση με υψηλά επίπεδα μικροσωματιδίων.
Δείτε επίσης: Στεγαστική κρίση στο Λονδίνο: Οι τιμές ενοικίων «καίνε» ακόμα και τα προάστια
Περίπου 887 εκατομμύρια άνθρωποι είναι εκτεθειμένοι σε τουλάχιστον μία από αυτές τις απειλές.
Η ακραία ζέστη πλήττει 608 εκατομμύρια, η ρύπανση επηρεάζει 577 εκατομμύρια, ενώ 465 εκατομμύρια βιώνουν πλημμύρες και 207 εκατομμύρια ξηρασίες.
Ακόμη πιο ανησυχητικό:
• 650 εκατομμύρια άνθρωποι εκτίθενται σε τουλάχιστον δύο απειλές,
• 309 εκατομμύρια σε τρεις,
• και 11 εκατομμύρια αντιμετωπίζουν όλες τις παραπάνω — μέσα σε ένα μόνο έτος.
Η πρόοδος απειλείται
Η νότια Ασία, παρά τη σημαντική μείωση των ποσοστών φτώχειας τα τελευταία χρόνια, βλέπει τώρα το 99% των φτωχών πληθυσμών της να ζει υπό τουλάχιστον έναν κλιματικό κίνδυνο.
Το UNDP προειδοποιεί ότι χωρίς συντονισμένες πολιτικές που θα συνδυάζουν αντιμετώπιση της φτώχειας και δράση για το κλίμα, οι κατακτήσεις δεκαετιών μπορεί να χαθούν.
Η μέση παγκόσμια θερμοκρασία έχει ήδη αυξηθεί κατά 1,4°C από τον 19ο αιώνα, και η τάση αυτή αναμένεται να επιδεινωθεί, επηρεάζοντας δυσανάλογα τους φτωχότερους πληθυσμούς.
«Μπροστά σε αυτές τις πολλαπλές πιέσεις, πρέπει να περάσουμε από τη διαπίστωση στη δράση», υπογραμμίζει η έκθεση.
«Η ευθυγράμμιση της μείωσης της φτώχειας με τις πολιτικές για το κλίμα και την αποκατάσταση των οικοσυστημάτων μπορεί να δημιουργήσει πραγματικά ανθεκτικές κοινότητες σε έναν πλανήτη που υπερθερμαίνεται».