Με τη μπανάνα να αποτελεί την τέταρτη σημαντικότερη καλλιέργεια τροφίμων, η νέα μελέτη αναδεικνύει τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης στις χώρες παραγωγής. Η αργή αλλά διαρκής περιβαλλοντική φθορά στη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική δημιουργεί ανησυχίες για την παγκόσμια επάρκεια.
Πρόσφατη μελέτη εκτιμά ότι έως το 2080, σημαντικό ποσοστό των υφιστάμενων περιοχών καλλιέργειας μπανάνας στη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική – σχεδόν 66% – ενδέχεται να μην πληροί πλέον τις κλιματικές προϋποθέσεις για την υποστήριξη της παραγωγής.
Οι αυξανόμενες θερμοκρασίες, η συχνότερη εμφάνιση ακραίων καιρικών φαινομένων και η εξάπλωση παρασίτων που συνδέονται με την κλιματική αλλαγή, επηρεάζουν αρνητικά βασικές χώρες παραγωγής μπανάνας, όπως η Γουατεμάλα, η Κόστα Ρίκα και η Κολομβία. Οι εξελίξεις αυτές οδηγούν σε μείωση των γεωργικών αποδόσεων και προκαλούν σοβαρές κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις στις αγροτικές κοινότητες της περιοχής, σύμφωνα με την πρόσφατη έκθεση της Christian Aid με τίτλο «Going Bananas: How Climate Change Threatens the World’s Favourite Fruit».
Η μπανάνα είναι το πιο ευρέως καταναλισκόμενο φρούτο παγκοσμίως και η τέταρτη σημαντικότερη καλλιέργεια τροφίμων μετά τα σιτηρά, το ρύζι και το καλαμπόκι. Περίπου το 80% της παραγωγής διατίθεται για τοπική κατανάλωση, ενώ περισσότεροι από 400 εκατομμύρια άνθρωποι στηρίζονται διατροφικά σε αυτή, λαμβάνοντας από 15% έως 27% της ημερήσιας ενεργειακής τους πρόσληψης από το συγκεκριμένο φρούτο.
Η συντριπτική πλειοψηφία των μπανανών που φτάνουν στα σούπερ μάρκετ παγκοσμίως, περίπου το 80%, προέρχεται από τη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική, περιοχές που είναι ιδιαίτερα ευάλωτες σε ακραία καιρικά φαινόμενα και καταστροφές από την κλιματική αλλαγή.
Η καλλιέργεια, ωστόσο, αντιμετωπίζει σοβαρούς κινδύνους από την ανθρωπογενή κλιματική κρίση, που απειλεί μία κρίσιμη πηγή τροφής και τις ζωτικές ανάγκες των κοινοτήτων που δεν έχουν συμβάλει σημαντικά στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου που προκαλούν την υπερθέρμανση του πλανήτη.
Δείτε επίσης: Το Selina Paros εντάσσεται στον όμιλο HotelBrain
“Η κλιματική αλλαγή σκοτώνει τις καλλιέργειές μας. Αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει εισόδημα επειδή δεν μπορούμε να πουλήσουμε τίποτα. Αυτό που συμβαίνει είναι ότι η φυτεία μου πεθαίνει. Έτσι, αυτό που συμβαίνει είναι ο θάνατος”, ανέφερε η Aurelia Pop Xo, 53 ετών, καλλιεργήτρια μπανάνας στη Γουατεμάλα, στους ερευνητές της Christian Aid.
Η μπανάνα Cavendish, όπως και άλλες ποικιλίες, είναι ευαίσθητο φρούτο και χρειάζεται θερμοκρασίες από 15 έως 35 βαθμούς Κελσίου για να αναπτυχθεί, καθώς και επαρκή νερό, αν και όχι σε υπερβολική ποσότητα. Η καταιγίδα αποτελεί κίνδυνο για τις μπανάνες, καθώς μπορεί να απομακρύνει τα φύλλα του φυτού, καθιστώντας τη φωτοσύνθεση πιο δύσκολη. Αν και είναι μόνο μία από τις εκατοντάδες ποικιλίες, αντιπροσωπεύει τη μεγάλη πλειοψηφία των εξαγωγών λόγω της εξαιρετικής γεύσης, της ανθεκτικότητας και της υψηλής απόδοσης. Η έλλειψη γενετικής ποικιλίας, ωστόσο, την καθιστά ιδιαίτερα ευάλωτη στις κλιματικές αλλαγές.
Η κλιματική αλλαγή βλάπτει τις συνθήκες καλλιέργειας και συμβάλλει στην εξάπλωση μυκητιασικών ασθενειών που καταστρέφουν τις καλλιέργειες και τα μέσα διαβίωσης. Ο μύκητας των μαύρων φύλλων μπορεί να περιορίσει τη φωτοσύνθεση των φυτών μπανάνας κατά 80%, αναπτύσσεται σε υγρές συνθήκες και καθιστά τις μπανάνες ευάλωτες σε ακανόνιστες βροχοπτώσεις και πλημμύρες. Η αύξηση της θερμοκρασίας και η αλλαγή στα βροχολογικά πρότυπα επιδεινώνουν έναν άλλο μύκητα, το Fusarium tropical race 4, το οποίο μεταδίδεται από το έδαφος και καταστρέφει φυτείες Cavendish σε παγκόσμια κλίμακα.
Η Christian Aid απαιτεί από τα πλούσια ρυπογόνα έθνη, που έχουν την κύρια ευθύνη για την κλιματική κρίση, να εγκαταλείψουν άμεσα τα ορυκτά καύσιμα και να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους για χρηματοδότηση, προκειμένου να βοηθήσουν τις κοινότητες να προσαρμοστούν στην κλιματική αλλαγή.
Σύμφωνα με τον διευθυντή πολιτικής και εκστρατειών της Christian Aid, Osai Ojigho: “Οι μπανάνες δεν είναι μόνο το αγαπημένο φρούτο του κόσμου, είναι επίσης μια απαραίτητη τροφή για εκατομμύρια ανθρώπους. Πρέπει να αφυπνιστούμε για τον κίνδυνο που θέτει η κλιματική αλλαγή σε αυτή τη ζωτική καλλιέργεια” ενώ ο ίδιος προσθέτει ότι “Οι ζωές και τα μέσα διαβίωσης των ανθρώπων που δεν έχουν κάνει τίποτα για να προκαλέσουν την κλιματική κρίση απειλούνται ήδη.”