Η ενοποίηση των κριτηρίων ESG (Περιβαλλοντικά, Κοινωνικά και Διακυβέρνησης) έχει πλέον καταστεί αναγκαιότητα για όλες τις επιχειρήσεις και τους οργανισμούς, απαιτώντας ευελιξία και προνοητικότητα. Το 2025, οι αλλαγές στο κανονιστικό πλαίσιο επιβάλλουν εφεξής έναν νέο τρόπο σκέψης και λειτουργίας, ενώ τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα αντιμετωπίζουν αυτές τις ρυθμιστικές αλλαγές όχι απλώς ως υποχρεώσεις συμμόρφωσης, αλλά ως ευκαιρίες να καινοτομήσουν και να μετατρέψουν τις προκλήσεις της βιώσιμης ανάπτυξης σε στρατηγικά πλεονεκτήματα.
Αναμένεται ότι θα αποτελέσει μια κομβικής σημασίας στιγμή για τα ταμεία, τις τράπεζες, τις ασφαλιστικές εταιρείες, εφόσον οι ρυθμιστικές αλλαγές αναδιαμορφώνουν τις βιώσιμες χρηματοοικονομικές πρακτικές παγκοσμίως.
Η Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών (ESMA) έχει εισαγάγει αυστηρές κατευθυντήριες γραμμές για τις ονομασίες κεφαλαίων που σχετίζονται με το ESG, οι οποίες ισχύουν για νέα κεφάλαια από τον Νοέμβριο του 2024 και είναι υποχρεωτικές για τα ήδη υπάρχοντα κεφάλαια έως τον Μάιο του 2025. Αυτές οι κατευθυντήριες γραμμές επιδιώκουν τη σαφήνεια των όρων για τα χρηματοοικονομικά προϊόντα που παραπέμπουν στη βιωσιμότητα. Έτσι με βάση τους νέους κανόνες, τα ταμεία θα πρέπει να διαθέσουν τουλάχιστον το 80% των επενδύσεών τους σε περιβαλλοντικούς ή κοινωνικούς στόχους, αποφεύγοντας ταυτόχρονα την έκθεση σε αμφιλεγόμενους τομείς, όπως ορυκτά καύσιμα, κατασκευή όπλων και καπνικά προϊόντα.
Η ρυθμιστική αυτή ώθηση έχει σχεδιαστεί για να καταπολεμήσει το “greenwashing”, την πρακτική της υπερεκτίμησης των ισχυρισμών βιωσιμότητας για την προσέλκυση επενδυτών. Οι διαχειριστές κεφαλαίων θα πρέπει επιμελώς να καταθέτουν τις επενδυτικές στρατηγικές τους, προκειμένου να διακριθούν σε μια ανταγωνιστική αγορά, με πιστοποιήσεις ESG που ενισχύουν την εμπιστοσύνη των επενδυτών. Ας σημειωθεί ότι η επαλήθευση των αξιώσεων ESG από τρίτους μπορεί να προσφέρει ισχυρότερο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.
Ο Κανονισμός Γνωστοποιήσεων Αειφορίας (SFDR) μετασχηματίζεται υιοθετώντας ένα απλοποιημένο βελτιωμένο κπλαίσιο που ταξινομεί τα χρηματοοικονομικά προϊόντα σε τρεις διακριτές κατηγορίες: βιώσιμα, μεταβατικά και μη κατηγοριοποιημένα και βοηθά την όλη διαδικασία μετάβασης. Τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα θα πρέπει όχι μόνο να πληρούν τα κριτήρια βιωσιμότητας, αλλά και να επιδεικνύουν ενεργό διαχείριση και μετριασμό των αρνητικών επιπτώσεων των επενδύσεών τους. Προς αυτή την κατεύθυνση, οι προηγμένες πλατφόρμες δεδομένων ESG και τα εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης μπορούν να συμβάλουν καθοριστικά στον εξορθολογισμό της συλλογής, ανάλυσης και καταγραφής δεδομένων, προκειμένου οι εμπλεκόμενοι οργανισμοί να παρακολουθούν τον αντίκτυπό τους στο ESG και να διασφαλίζουν την απαιτούμενη συμμόρφωση με τους κανονισμούς.
Επέκταση της Οδηγίας Αναφοράς Εταιρικής Αειφορίας (CSRD)
Η επέκταση της Οδηγίας για την Αναφορά της Εταιρικής Αειφορίας (CSRD) το 2025 σηματοδοτεί ένα κρίσιμο ορόσημο για τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Βασικό χαρακτηριστικό της η εισαγωγή της ψηφιακής σήμανσης μέσω της Ταξινόμησης XBRL της Ευρωπαϊκής Συμβουλευτικής Ομάδας Χρηματοοικονομικής Αναφοράς (EFRAG). Μέχρι το 2026, όλα τα δεδομένα ESG θα πρέπει να έχουν ψηφιακή επισήμανση, ενισχύοντας τη συγκρισιμότητα και την προσβασιμότητα των δεδομένων. Παρά τα κωλύματα λόγω πολυπλοκότητας που επιθέτει, συνιστά μια ακόμη ευκαιρία για τις επιχειρήσεις να διαφοροποιηθούν, υιοθετώντας ισχυρά συστήματα αναφοράς ESG. Όσοι υιοθετήσουν αυτά τα συστήματα έγκαιρα, πιθανώς να επωφεληθούν από την αυξημένη προβολή της αγοράς και την εμπιστοσύνη των επενδυτών.
Σημειώνεται ότι το πρώτο κύμα εφαρμογής έχει τονίσει τη σημασία της ετοιμότητας σε τομείς, όπως η διεξαγωγή αξιολογήσεων ουσιαστικότητας (DMA), ο εξορθολογισμός των διαδικασιών συλλογής δεδομένων, η αποτελεσματική συμμετοχή των ενδιαφερομένων και η διασφάλιση της ευθυγράμμισης με τις εξελισσόμενες πολιτικές.
Νέα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς
Το Ίδρυμα Διεθνών Προτύπων Χρηματοοικονομικής Αναφοράς (IFRS) έχει εισαγάγει δύο πρωτοποριακά πρότυπα: το ΔΠΧΑ S1 (Γενικές Απαιτήσεις για Γνωστοποιήσεις που σχετίζονται με τη Βιωσιμότητα) και το ΔΠΧΑ S2 (Γνωστοποιήσεις που σχετίζονται με το κλίμα), πρότυπα που επιδιώκουν τη δημιουργία μιας ενιαίας παγκόσμιας βάσης για την αναφορά ESG, αντιμετωπίζοντας τη μακροχρόνια πρόκληση των κατακερματισμένων πρακτικών αναφοράς σε όλα τα επίπεδα.
Το ΔΠΧΑ S1 δίνει έμφαση στις ολοκληρωμένες γνωστοποιήσεις βιωσιμότητας, συμπεριλαμβανομένων των μετρήσεων διακυβέρνησης, στρατηγικής, διαχείρισης κινδύνου και απόδοσης, ενώ το ΔΠΧΑ S2 εστιάζει στους κινδύνους που σχετίζονται με το κλίμα. Οι εταιρείες θα πρέπει να ενσωματώσουν τα ζητήματα ESG στις υπάρχουσες διαδικασίες χρηματοοικονομικής αναφοράς και να δημιουργήσουν διαλειτουργικές ομάδες από οικονομικά, νομικά και τμήματα ESG. Προφανώς η επιδιωκόμενη ευθυγράμμιση με τα πρότυπα ΔΠΧΠ θα δώσει δυνατότητα ανοίγματος στις διεθνείς κεφαλαιαγορές, εφόσον η συμμόρφωση με το ESG αποτελεί πλέον ένα εκ των ων ουκ άνευ κριτήριο για το ενδιαφέρον των επενδυτών.