Οι παγκόσμιες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (CO₂) από την καύση ορυκτών καυσίμων αναμένεται να φτάσουν σε νέο ιστορικό υψηλό το 2025, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση Global Carbon Project, η οποία προειδοποιεί ότι πλέον είναι ουσιαστικά αδύνατο να συγκρατηθεί η υπερθέρμανση του πλανήτη κάτω από το όριο των 1,5°C.
Η μελέτη, που υπογράφεται από 130 επιστήμονες και δημοσιεύεται ενόψει της Διάσκεψης του ΟΗΕ για το Κλίμα (COP30), προβλέπει ότι οι εκπομπές CO₂ από άνθρακα, πετρέλαιο και φυσικό αέριο θα αυξηθούν το 2025 κατά 1,1% σε σχέση με το προηγούμενο έτος, φτάνοντας τους 38,1 δισεκατομμύρια τόνους — ποσοστό υψηλότερο από τον μέσο όρο της τελευταίας δεκαετίας (0,8%).
Από το 2015 —έτος υπογραφής της Συμφωνίας του Παρισιού— οι παγκόσμιες εκπομπές έχουν αυξηθεί κατά 10%, παρά τις δεσμεύσεις για περιορισμό της αύξησης της θερμοκρασίας κάτω από τους 2°C και ιδανικά στον 1,5°C σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα.
Παρά τις μειώσεις εκπομπών σε αρκετές χώρες μέσω ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ηλεκτροκίνησης και περιορισμού της αποψίλωσης, η παγκόσμια εικόνα παραμένει απογοητευτική.
«Ο κόσμος συλλογικά δεν ανταποκρίνεται στο ύψος των περιστάσεων», τόνισε ο Γκλεν Πίτερς από το Κέντρο Διεθνούς Έρευνας για το Κλίμα.
«Όλοι πρέπει να κάνουν περισσότερα, και γρηγορότερα», πρόσθεσε.
Ο «προϋπολογισμός άνθρακα» σχεδόν εξαντλημένος
Η έκθεση εκτιμά ότι απομένουν μόλις 170 δισεκατομμύρια τόνοι CO₂ στον «προϋπολογισμό άνθρακα» που επιτρέπει τον περιορισμό της αύξησης της θερμοκρασίας στο 1,5°C.
Με τους σημερινούς ρυθμούς, αυτό το απόθεμα θα εξαντληθεί σε τέσσερα χρόνια, καθιστώντας πρακτικά ανέφικτο τον στόχο, σύμφωνα με τον καθηγητή Πιερ Φρίντλινγκσταϊν του Πανεπιστημίου του Έξετερ, επικεφαλής της μελέτης.
Το 2025 σηματοδοτεί, σύμφωνα με τον ΟΗΕ και τους κλιματολόγους, την επίσημη αναγνώριση της αποτυχίας επίτευξης του στόχου του 1,5°C. Στόχος πλέον είναι η υπέρβαση αυτή να αποδειχθεί προσωρινή — κάτι που, όπως προειδοποιούν οι ειδικοί, μπορεί να χρειαστεί δεκαετίες για να επιτευχθεί.
Αν η σημερινή τάση συνεχιστεί, η μέση θερμοκρασία του πλανήτη προβλέπεται να αυξηθεί κατά 2,3°C έως 2,5°C μέχρι το τέλος του αιώνα, ακόμη κι αν τηρηθούν οι σημερινές εθνικές δεσμεύσεις.
Αντίστοιχες εκτιμήσεις του Climate Action Tracker τοποθετούν την άνοδο στους +2,6°C έως το 2100.
«Οι πρόσφατες ανακοινώσεις των κυβερνήσεων δεν αλλάζουν την κατάσταση», σημειώνουν οι επιστήμονες του προγράμματος.
Δείτε επίσης: Βιώσιμη επαρχία: επιχειρηματικότητα με σεβασμό στη φύση και στον άνθρωπο
Άνοδος εκπομπών από άνθρακα, πετρέλαιο και φυσικό αέριο
Το 2025, οι εκπομπές που οφείλονται στην καύση άνθρακα θα φτάσουν σε νέο παγκόσμιο ρεκόρ, με αύξηση 0,8%, κυρίως λόγω της ανόδου της ζήτησης στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ινδία.
Οι εκπομπές από πετρέλαιο και φυσικό αέριο αυξάνονται επίσης κατά 1% και 1,3% αντίστοιχα.
Στην περίπτωση του φυσικού αερίου, οι ρυθμοί επιστρέφουν στα προπολεμικά επίπεδα, πριν από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Οι περιφερειακές τάσεις
• Ηνωμένες Πολιτείες: αύξηση εκπομπών +1,9% λόγω αυξημένης κατανάλωσης ενέργειας τον ψυχρό χειμώνα.
• Ευρωπαϊκή Ένωση: άνοδος +0,4%, ανατρέποντας την προηγούμενη καθοδική πορεία.
• Κίνα: σταθεροποίηση εκπομπών (+0,4%), με αβεβαιότητα για το αν η χώρα έχει φτάσει στην κορύφωση ή θα συνεχίσει να αυξάνει τις εκπομπές της.
Συμπέρασμα
Η έκθεση του Global Carbon Project στέλνει ένα σαφές μήνυμα ενόψει της COP30:
ο κόσμος βαδίζει σε μια πορεία υπερθέρμανσης άνω των 2°C, παρά τις προσπάθειες μετάβασης στην καθαρή ενέργεια.
Η επιστημονική κοινότητα ζητά άμεση, συντονισμένη δράση για τη δραστική μείωση των εκπομπών και τη διάσωση των κλιματικών στόχων προτού η ζημιά γίνει μη αναστρέψιμη.