Το ΕΔΔΑ θέτει νέο νομικό πλαίσιο: η Νορβηγία οφείλει να αξιολογεί τις παγκόσμιες κλιματικές επιπτώσεις πριν εγκρίνει έργα εξόρυξης.
Μια ιστορική απόφαση που επηρεάζει το μέλλον των έργων εξόρυξης πετρελαίου και φυσικού αερίου έλαβε το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ), δημιουργώντας νέο νομικό προηγούμενο για την περιβαλλοντική ευθύνη και την κλιματική αλλαγή, με επίκεντρο τη Νορβηγία.
Η υπόθεση Greenpeace Nordic και άλλοι κατά Νορβηγίας αφορούσε τις ΜΚΟ Greenpeace Nordic και Nature and Youth, καθώς και έξι ακτιβιστές, οι οποίοι υποστήριξαν ότι η νορβηγική κυβέρνηση παραβίασε τα ανθρώπινα δικαιώματά τους εγκρίνοντας άδειες εξόρυξης πετρελαίου στη Θάλασσα του Μπάρεντς, χωρίς να αξιολογήσει πλήρως τις επιπτώσεις για το κλίμα.
Παρότι το Δικαστήριο αποφάνθηκε ότι η Νορβηγία δεν παραβίασε τα ανθρώπινα δικαιώματα στην παρούσα υπόθεση, τόνισε ότι όλα τα μελλοντικά έργα ορυκτών καυσίμων οφείλουν να λαμβάνουν υπόψη τις παγκόσμιες επιπτώσεις στο κλίμα, συμπεριλαμβανομένων των εκπομπών που προκύπτουν από την καύση των καυσίμων, ανεξαρτήτως της τοποθεσίας.
Δείτε επίσης: Invel Real Estate & Prodea Investments ενισχύουν τον αθλητισμό στη Μήλο με νέο γήπεδο 5×5
Σύμφωνα με τον Sébastien Duyck, δικηγόρο του Centre for International Environmental Law (CIEL), η απόφαση δημιουργεί ένα καθοριστικό προηγούμενο:
«Οι κυβερνήσεις δεν μπορούν να εγκρίνουν έργα που προκαλούν μη αναστρέψιμη ζημιά στο κλίμα χωρίς δικαστική έγκριση. Οι ΜΚΟ και οι πολίτες αποκτούν πλέον ισχυρότερη νομική βάση για να αμφισβητήσουν έργα ορυκτών καυσίμων παγκοσμίως.»
Παρά το γεγονός ότι η ετυμηγορία δεν θεωρήθηκε «νίκη» για τους ακτιβιστές, το ΕΔΔΑ επιβεβαίωσε πως τα κράτη έχουν νομική υποχρέωση να πραγματοποιούν ολοκληρωμένες κλιματικές αξιολογήσεις πριν εγκρίνουν νέα έργα πετρελαίου ή φυσικού αερίου — υποχρέωση που περιλαμβάνει και τις έμμεσες εκπομπές από την καύση καυσίμων, εντός και εκτός συνόρων.
Η δικηγόρος Cathrine Hambro από το Ανώτατο Δικαστήριο της Νορβηγίας σημείωσε χαρακτηριστικά:
«Δεν υπάρχει ούτε μία συνεχιζόμενη παραγωγή πετρελαίου στη Νορβηγία που να πληροί αυτές τις απαιτήσεις.»
Η υπόθεση ξεκίνησε το 2016, όταν οι οργανώσεις προσέβαλαν την απόφαση της κυβέρνησης να ανοίξει νέα τμήματα της Θάλασσας του Μπάρεντς για εξόρυξη. Μετά την εξάντληση όλων των εσωτερικών ενδίκων μέσων το 2021, η υπόθεση οδηγήθηκε στο ΕΔΔΑ στο Στρασβούργο.
Με τη νέα απόφαση, η Νορβηγία υποχρεώνεται να πραγματοποιεί επικαιροποιημένες περιβαλλοντικές μελέτες προτού εγκρίνει νέα έργα, ενισχύοντας τη διαφάνεια και τη συμμετοχή πολιτών, ΜΚΟ και δικαστικών αρχών στις διαδικασίες. Οι ειδικοί θεωρούν την απόφαση ορόσημο για τη σύνδεση του διεθνούς δικαίου ανθρωπίνων δικαιωμάτων με την περιβαλλοντική ευθύνη.
Όπως υπογράμμισε η Nikki Reisch, διευθύντρια του προγράμματος Κλίματος και Ενέργειας στο CIEL:
«Η επέκταση της παραγωγής ορυκτών καυσίμων εν μέσω της κλιματικής κρίσης είναι νομικά αδικαιολόγητη. Αυτή η απόφαση δεν κάνει τα έργα πιο βιώσιμα — απλώς καθυστερεί την αναπόφευκτη κρίση.»