Μια εκτεταμένη επιστημονική μελέτη από τα Πανεπιστήμια Μίσιγκαν και Μινεσότα, που δημοσιεύτηκε στο Nature Climate Change, φέρνει στο φως τον σημαντικό ρόλο της βιομηχανίας κρέατος των Ηνωμένων Πολιτειών στην επιτάχυνση της κλιματικής αλλαγής.
Σύμφωνα με τα ευρήματα, κάθε στάδιο της εφοδιαστικής αλυσίδας – από την παραγωγή ζωοτροφών και την εκτροφή ζώων, έως τη μεταφορά και τη συσκευασία του τελικού προϊόντος – συμβάλλει στην παραγωγή τεράστιων ποσοτήτων αερίων του θερμοκηπίου, καθιστώντας την κατανάλωση κρέατος έναν από τους πιο ρυπογόνους τομείς του διατροφικού συστήματος.
Οι αριθμοί πίσω από τις εκπομπές
Η έρευνα εστίασε στα τρία βασικά είδη κρέατος που καταναλώνονται στις ΗΠΑ — μοσχαρίσιο, χοιρινό και κοτόπουλο — και αποτύπωσε τις επιπτώσεις τους σε κάθε στάδιο παραγωγής και διανομής.
Οι ερευνητές υπολόγισαν ότι περισσότεροι από 11 εκατομμύρια τόνοι κρέατος καταναλώνονται ετησίως σε 3.531 πόλεις, παράγοντας περίπου 329 εκατομμύρια τόνους διοξειδίου του άνθρακα (CO₂) — ποσότητα που αντιστοιχεί στις εκπομπές ηλεκτροδότησης εκατομμυρίων κατοικιών για έναν ολόκληρο χρόνο.
Ανισότητες στις εκπομπές και η σημασία της γεωγραφίας
Ένα από τα σημαντικότερα ευρήματα της μελέτης είναι ότι οι εκπομπές δεν κατανέμονται ομοιόμορφα.
Η γεωγραφική θέση μιας πόλης, το πού παράγεται, πώς μεταφέρεται και πού επεξεργάζεται το κρέας, επηρεάζουν δραματικά το συνολικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα.
Για παράδειγμα, το μοσχαρίσιο κρέας που καταναλώνεται στο Λος Άντζελες περνά μέσα από ένα πολύπλοκο δίκτυο παραγωγής:
επεξεργάζεται σε δέκα διαφορετικές κομητείες, οι οποίες προμηθεύονται ζώα από 469 κομητείες, ενώ οι ζωοτροφές προέρχονται από 828 διαφορετικές περιοχές.
Δείτε επίσης: IKEA: Επενδύει 720 εκατ. ευρώ στη Βαλτική για βιώσιμη δασική ανάπτυξη
Αυτό το εκτεταμένο σύστημα δημιουργεί εκπομπές σε κάθε στάδιο — από τη χρήση λιπασμάτων, τη διαχείριση αποβλήτων, έως και τις μεταφορές με φορτηγά και ψυγεία που καταναλώνουν καύσιμα υψηλής έντασης.
«Κλειδί» η αλλαγή διατροφικών συνηθειών και η μείωση σπατάλης
Οι επιστήμονες τονίζουν ότι η κατανάλωση κρέατος αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους παράγοντες εκπομπών παγκοσμίως.
Η μείωση της σπατάλης τροφίμων και η στροφή σε εναλλακτικές πηγές πρωτεΐνης, όπως φυτικά ή καλλιεργημένα προϊόντα, θα μπορούσαν να περιορίσουν στο μισό τις συνολικές εκπομπές της βιομηχανίας κρέατος στις ΗΠΑ.
Η μελέτη επισημαίνει ότι η αντιμετώπιση του προβλήματος δεν περιορίζεται μόνο στις φάρμες ή στις παραγωγικές μονάδες — απαιτεί μια ολιστική αναδιάρθρωση του τρόπου που παράγουμε, μεταφέρουμε και καταναλώνουμε τρόφιμα.
Καινοτόμα προσέγγιση με γεωχωρικά δεδομένα
Για πρώτη φορά, οι ερευνητές χαρτογράφησαν γεωχωρικά τη σύνδεση κάθε πόλης των ΗΠΑ με τις εκπομπές που προκαλεί το κρέας που καταναλώνει.
Χρησιμοποιώντας προηγμένα εργαλεία ανάλυσης δεδομένων, κατέγραψαν τις ενεργειακές ροές και τις αλυσίδες εφοδιασμού, αποκαλύπτοντας την έκταση και την πολυπλοκότητα του συστήματος παραγωγής κρέατος.
Ελληνική παρουσία στη διεθνή έρευνα
Ανάμεσα στους επιστήμονες που συμμετείχαν στη μελέτη βρίσκεται και ο Δημήτριος Γουναρίδης, λέκτορας Γεωχωρικών Δεδομένων στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν.
Ο Έλληνας ερευνητής είχε καθοριστική συμβολή στην ανάλυση και την οπτικοποίηση των δεδομένων, συμβάλλοντας στην ανάπτυξη ενός εργαλείου πολιτικής που μπορεί να βοηθήσει τις κυβερνήσεις να εντοπίσουν τα στάδια της αλυσίδας με τη μεγαλύτερη ρύπανση και να σχεδιάσουν στοχευμένα μέτρα μείωσης εκπομπών.
Το μήνυμα της μελέτης
Το βασικό συμπέρασμα είναι σαφές:
Η μείωση των εκπομπών από την κατανάλωση κρέατος δεν μπορεί να επιτευχθεί μόνο με τεχνολογικές λύσεις ή αλλαγές στη γεωργία.
Απαιτείται μια ριζική μεταμόρφωση του ίδιου του διατροφικού μοντέλου, με έμφαση στη βιωσιμότητα, την τοπικότητα και τη συνειδητή κατανάλωση.