Η υπερθέρμανση του πλανήτη παρατείνει τις περιόδους ακραίας ζέστης, επηρεάζοντας την υγεία, τις υποδομές και την καθημερινή ζωή εκατομμυρίων Ευρωπαίων πολιτών. Οι πόλεις καλούνται να επανασχεδιάσουν τις στρατηγικές τους απέναντι στο νέο αυτό καθεστώς.
Η νέα πραγματικότητα των ευρωπαϊκών καλοκαιριών
Οι ευρωπαϊκές πόλεις καλούνται να αντιμετωπίσουν μια νέα μορφή ζέστης: διαρκή, έντονη και εκτεταμένη. Οι θερμοκρασίες που υπερβαίνουν τους 32°C πλέον δεν περιορίζονται στους καλοκαιρινούς μήνες, αλλά συχνά εκτείνονται μέχρι το φθινόπωρο, ανατρέποντας όσα γνωρίζαμε για το κλίμα στην ήπειρο.
Σύμφωνα με νέα μελέτη του οργανισμού Climate Resilience for All, η Ευρώπη βιώνει μια παρατεταμένη περίοδο «εποχών καύσωνα», με τις θερμές ημέρες να εξαπλώνονται μέσα στο έτος και να διαρκούν έως και πέντε μήνες. Η ανάλυση, η οποία βασίστηκε σε δεδομένα από το 2019 έως το 2023 σε 85 πόλεις παγκοσμίως, δείχνει πως οι περίοδοι ακραίας ζέστης φτάνουν κατά μέσο όρο τις 214 ημέρες.
Οι πόλεις της Ευρώπης που ζεσταίνονται περισσότερο
Ο αντίκτυπος αυτών των αλλαγών είναι εμφανής σε πολλές μεγάλες ευρωπαϊκές πόλεις. Η Αθήνα καταγράφει πλέον 145 ημέρες καύσωνα ετησίως, από τα μέσα Μαΐου έως και τις αρχές Οκτωβρίου, καθιστώντας την μία από τις πιο ευάλωτες μητροπόλεις της Ευρώπης.
Στην Ιβηρική Χερσόνησο, η Λισαβόνα στην Πορτογαλία βιώνει 136 ημέρες υψηλών θερμοκρασιών, ενώ η Μαδρίτη ακολουθεί με 119 ημέρες. Οι παρατεταμένοι καύσωνες δεν επηρεάζουν μόνο τη θερμική άνεση των κατοίκων, αλλά και τη βιωσιμότητα των υποδομών, με φόντο τις προβλέψεις για άνοδο της θερμοκρασίας κατά έως και 4°C μέσα στις επόμενες δεκαετίες.
Δείτε επίσης: Δημιουργικότητα και AI: Πώς οι καθημερινές συνήθειες κάνουν τη διαφορά
Υγειονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις της ακραίας ζέστης
Η επίμονη ζέστη δημιουργεί σημαντικά προβλήματα στη δημόσια υγεία. Οι πιο ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, όπως οι ηλικιωμένοι και όσοι πάσχουν από χρόνιες παθήσεις, αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο θερμοπληξίας και άλλων σχετικών προβλημάτων.
Παράλληλα, το φαινόμενο της αστικής θερμικής νησίδας —όπου οι πόλεις εμφανίζουν υψηλότερες θερμοκρασίες σε σχέση με τις γύρω αγροτικές περιοχές— επιδεινώνει την κατάσταση. Η αυξημένη ανάγκη για ψύξη επιβαρύνει τα ενεργειακά δίκτυα, ανεβάζοντας το κόστος και αυξάνοντας τις πιθανότητες διακοπών ρεύματος κατά τους θερινούς μήνες.
Η ανάγκη για προσαρμογή: Τι μπορούν να κάνουν οι πόλεις
Η μελέτη καταλήγει στο συμπέρασμα ότι οι πόλεις θα πρέπει να επιταχύνουν τα μέτρα προσαρμογής στο νέο θερμικό καθεστώς. Οι ειδικοί επισημαίνουν την ανάγκη για:
• Αύξηση του αστικού πρασίνου, ώστε να μειωθεί η θερμοκρασία των πόλεων
• Ανάπτυξη έγκαιρων συστημάτων προειδοποίησης για ακραία φαινόμενα
• Ανασχεδιασμό των κτιρίων και των δημόσιων χώρων, ώστε να παρέχουν σκίαση, αερισμό και θερμική άνεση
• Ενημερωτικές εκστρατείες για το κοινό, με στόχο την πρόληψη κινδύνων για την υγεία
Καθώς οι παρατεταμένοι καύσωνες τείνουν να γίνουν η νέα κανονικότητα, η ενίσχυση της ανθεκτικότητας των πόλεων και η προστασία των κατοίκων καθίστανται επιτακτικές. Η επιβίωση και η ποιότητα ζωής στις ευρωπαϊκές μητροπόλεις εξαρτώνται πλέον από την ταχύτητα και την αποτελεσματικότητα αυτών των παρεμβάσεων.